(Tuần từ 19 – 30/04/2021)

Thực hiện: Nguyễn Nhật Minh, Lê Đức Tâm, Trần Phạm Bình Minh, Lưu Việt Hà, Vân Phạm

Biên tập: Nguyễn Trịnh Đôn

Nguồn tư liệu: Nhóm South China Sea News

Tải Bản PDF ở

Chúng tôi xin thành thật xin lỗi quý độc giả vì sự chậm trễ của Bản Tin Biển Đông Số 60. Trong tuần, chúng tôi đã gặp nhiều sóng gió bất ngờ và phải ưu tiên cho việc bảo vệ Dự án Đại Sự Ký Biển Đông và các thành viên Dự án, cũng như vì lợi ích cộng đồng được nhận những thông tin, tri thức đúng đắn đối với những vụ việc nghiêm trọng. Vì bị đăng trễ, để đảm bảo tính thời sự, Bản tin đã được cập nhật thông tin cho tới ngày 29/4/2021.

———-

Trong Bản Tin Biển Đông Số 60 có những nội dung sau:

I. THÔNG BÁO THÀNH VIÊN MỚI

II- TIẾP TỤC DIỄN BIẾN BÃI BA ĐẦU

III- CHUYỂN ĐỘNG ĐÔNG NAM Á VÀ CÁC ĐỐI TÁC

IV- CHUYỂN ĐỘNG ẤN ĐỘ DƯƠNG – THÁI BÌNH DƯƠNG

V- CHUYỂN ĐỘNG TRUNG QUỐC

VI- PHÂN TÍCH/BÌNH LUẬN

VII- NGHIÊN CỨU KHOA HỌC/BÁO CÁO CHÍNH SÁCH

———-

I. THÔNG BÁO THÀNH VIÊN MỚI

Giảng viên Nguyễn Thế Phương gia nhập Dự án Đại Sự Ký Biển Đông

Dự án Đại Sự Ký Biển Đông xin vui mừng thông báo và trân trọng giới thiệu, Thạc sỹ Nguyễn Thế Phương chính thức trở thành thành viên của Dự án Đại Sự Ký Biển Đông. 

Nguyễn Thế Phương có bằng thạc sỹ về Đông Á học tại Đại học Duisburg-Essen (Universität Duisburg-Essen), CHLB Đức. ThS. Phương đã rất tích cực tham gia các hoạt động nghiên cứu chuyên nghiệp và đạt được nhiều thành tựu, và do đó đã được mời trở thành thành viên Dự án. Anh Phương cũng đã được nhận làm nghiên cứu sinh tiến sỹ tại một trường Đại học ở nước ngoài và đang chờ ngày nhập học. 

Dưới đây là một số thành tựu nghiên cứu của ThS. Nguyễn Thế Phương: 

FELLOWSHIPS/AWARDS 

Tác giả 1 trong 3 công trình nghiên cứu đạt giải đặc biệt dành cho công trình nghiên cứu Biển Đông của Quỹ Hỗ trợ Nghiên cứu BIển Đông, Học viện ngoại giao Việt Nam, 2014, với tựa đề: “Hegemonic competence in the East Sea: The Rise of the People’s Liberation Army Navy”. 

Tác giả 1 trong 3 công trình nghiên cứu đạt giải đặc biệt dành cho công trình nghiên cứu Biển Đông của Quỹ Hỗ trợ Nghiên cứu BIển Đông, Học viện ngoại giao Việt Nam, với tựa đề: “Power’s approach to institutions: the case study of China and CoC”. 

Học bổng chính trị toàn cầu (Global Politics), học kỳ thu Kampuchea 2013 (Fall School Cambodia 2013) với đề tài: “Bottom up or Top down Regional Integration? Comparing Asian and European Perspectives” – chương trình phối hợp giữa Đại học hoàng gia Phnom Penh, Trường ĐH khoa học xã hội & nhân văn (ĐHQG Hà Nội), và Trung tâm chính trị toàn cầu (Đại học tự do Berlin), tháng 9/2013.

CÁC ẤN PHẨM NGHIÊN CỨU:

Sách:

• Truong-Minh Vu & Nguyen The Phuong, Naval Development of Vietnam, in “Naval Modernization in Southeast Asia: Problems and Prospects for Small and Medium Navies”, edited by Geoffrey Till and Ristian Atriandi Supriyanto, Palgrave Macmillan, 2017, pp.93-106. 

• Truong-Minh Vu & Nguyen The Phuong, Navy-Coast Guard Emerging Nexus: The Case of Vietnam, in “Grey and White Hulls: An International Analysis of the Navy-Coast Guard Nexus, edited by Ian Bowers and Collin Koh Swee Lean, Palgrave Macmillan, 2019. Commentaries (selected).

Bài báo:

• Truong-Minh Vu & Nguyen The Phuong, Towards a U.S.-Vietnam Strategic Maritime Partnership, Asia Maritime Transparency Initiative, CSIS, http://amti.csis.org/toward-u-s-vietnamstrategic-maritime-partnership/, November 2017. 

• Truong-Minh Vu & Nguyen The Phuong, The Modernization of the Vietnam People’s Navy: Grand Goals and Limited Options, Asia Maritime Transparency Initiative, CSIS, https://amti.csis.org/modernization-vietnam-navy/, April 2017. 

• Truong-Minh Vu & Nguyen The Phuong, Vietnam Coast Guard: Challenges and Prospects of Development, Asia Maritime Transparency Initiative, CSIS, https://amti.csis.org/vietnam-coast-guardchallenges-prospects/, January 2017. 

• Nguyen The Phuong, The Truth About Vietnam’s New Military Cyber Unit, The Diplomat, https://thediplomat.com/2018/01/the-truth-about-vietnams-new-military-cyber-unit/, January 2018. 

• Nguyen The Phuong, What Will New Russian Tanks Mean for Vietnam’s Military?, The Diplomat, https://thediplomat.com/2017/07/what-will-newrussian-tanks-mean-for-vietnams-military/, July 2018. 

• Nguyen The Phuong, Can Vietnam’s Military Really Mind Its Own Businesses?, The Diplomat, https://thediplomat.com/2017/07/can-vietnams-military-really-mind-its-own-businesses/, July 2018. 

Trước khi được trở thành thành viên Dự án Đại Sự Ký Biển Đông, anh Nguyễn Thế Phương đã là cộng tác viên gắn bó với Dự án nhiều năm, hoàn thành Hồ sơ dân quân biển Trung Quốc mà Dự án là nơi đầu tiên công bố, cũng như đã có nhiều bài viết kịp thời trong những sự kiện nóng như vụ Hải Dương Địa Chất 8 xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam, và vừa rồi là vụ hơn hai trăm tàu Trung Quốc neo đậu ở Bãi Ba Đầu. Anh Phương cũng đã có một thời gian dài phụ trách Bản Tin Biển Đông hàng tuần của Dự án Đại Sự Ký Biển Đông.

Điều kiện trở thành thành viên Dự án Đại Sự Ký Biển Đông 

Để trở thành thành viên Dự án phải có ít nhất 1 trong 3 năng lực sau: 

(1) năng lực nghiên cứu; 

(2) năng lực quản lý; và 

(3) năng lực mở rộng mạng lưới quan hệ, giúp Dự án vận động gây quỹ. 

Năng lực nghiên cứu ở đây phải được thể hiện qua những công trình nghiên cứu được đăng ở những ấn phẩm chuyên môn quốc tế có bình duyệt (peer-reviewed) và được công nhận.

Thông báo miễn trừ trách nhiệm 

Dự án Đại Sự Ký Biển Đông nhận được một số khiếu nại cho rằng thạc sĩ Hoàng Việt đã đạo văn nhiều phần trong bài viết của GS Robert Beckman và GV Tara Davenport (“Whitsun Reef – awash in a sea of (legal) uncertainty”, The Straits Times, 13/4/2021) cho bài viết “Một số vấn đề chính trị nội bộ Philippines ẩn giấu đằng sau sự kiện đá Ba Đầu” (25/4/2021), đi ngược lại các nguyên tắc đạo đức khoa học mà Dự án Đại Sự Ký Biển Đông đã công khai thông báo trên website.

Chúng tôi xin được minh định rằng thạc sĩ Hoàng Việt đã không còn là thành viên Dự án Đại Sự Ký Biển Đông từ tháng Giêng năm 2021. Và bởi vậy Dự án Đại Sự Ký Biển Đông không còn liên quan với các hành vi cũng như phát ngôn của thạc sĩ Hoàng Việt.

Chúng tôi cũng nhận được một vài bình luận cho rằng chúng tôi gây bất lợi cho thạc sĩ Hoàng Việt vì tác giả này phản biện chính phủ Việt Nam. Chúng tôi xin khẳng định không gây tác động tiêu cực cho bất kỳ ai trong hoạt động nghiên cứu dù họ phản biện hay ủng hộ bên nào. Trong số nhiều hoạt động của mình, chúng tôi có nhiều bài viết phản biện chính phủ Việt Nam xuyên suốt thời gian hoạt động.

Dự án Đại Sự Ký Biển Đông là nơi đầu tiên thúc giục Việt Nam lên tiếng bày tỏ quan điểm, chỉ hai ngày sau khi Philippines lên tiếng, là nơi đầu tiên phản biện, vận động, thúc đẩy Việt Nam công bố các dữ liệu thực địa trong vụ việc Bãi Ba Đầu, thông qua những nghiên cứu kỹ lưỡng từ số liệu, bằng chứng và theo chuẩn nghiên cứu khoa học, mà sau này, bài viết của GS Robert Beckman và cộng sự cũng có nhiều tương đồng. 

Trước đó, Dự án Đại Sự Ký Biển Đông cũng là nơi đầu tiên dịch nghiên cứu về việc ngư dân Việt Nam bị Trung Quốc bắt cóc, trong đó phản ánh sự im lặng của chính phủ Việt Nam, cũng như công bố thông tin về việc Việt Nam phải huỷ hợp đồng với giàn khoan Noble Clyde Boudreaux. 

Thông tin về những diễn biến tại Biển Đông không được công bố trên truyền thông đại chúng mà chúng tôi liên tục đưa tin đều dựa trên dữ liệu đạt đủ tiêu chuẩn nghiên cứu. Chúng tôi không lấy tin trôi nổi trên mạng mà không thể xác minh. Cụ thể trong nhiều trường hợp, chúng tôi đã không đưa ra hay đi theo những câu chuyện gây dư luận chỉ từ những tấm ảnh vệ tinh độ phân giải thấp (mà đối tác của chúng tôi khi phân tích bằng ảnh vệ tinh độ phân giải cao thì cho thấy không có gì nghiêm trọng).

Chúng tôi xin khẳng định lại nguyên tắc mọi sản phẩm nghiên cứu phải có cơ sở từ các nguồn dữ liệu đáng tin cậy, thông tin khách quan và đa chiều, nghiên cứu kỹ lưỡng và thận trọng, cũng như tuân thủ đạo đức khoa học bao gồm tôn trọng tác quyền. Tất cả mọi thành viên trong Dự án Đại Sự Ký Biển Đông cần phải đáp ứng được yêu cầu có công trình nghiên cứu hàn lâm được công bố trên các tạp chí/ấn phẩm chuyên ngành quốc tế.

(Chúng tôi đã công bố những nguyên tắc làm việc này tại đây.)

II- TIẾP TỤC DIỄN BIẾN BÃI BA ĐẦU

Truyền thông Việt Nam công bố những báo cáo thực địa từ Bãi Ba Đầu

Như chúng tôi đã đưa tin trên trang Facebook Dự án Đại Sự Ký Biển Đông, Báo Thanh Niên đã có loạt bài viết với những hình ảnh trực tiếp từ thực địa, được thực hiện bởi nhà báo Mai Thanh Hải trong chuyến công tác ở Bãi Ba Đầu và quần đảo Trường Sa đầu tháng 4/2021.

Trường Sa – Tuyến đầu Tổ quốc: Ghi ở bãi Ba Đầu

Trường Sa – Tuyến đầu tổ quốc: Vững vàng Nam Yết

Trường Sa – Tuyến đầu tổ quốc: Điểm nóng Huy Gơ, Ken Nan

Trường Sa tuyến đầu Tổ quốc: Địa đầu Cô Lin – Len Đao

Trường Sa, tháng 4.2021 – Kỳ 1: Bãi Ba Đầu, trước năm 2020

Trường Sa, tháng 4.2021 – Kỳ 2: Tàu Trung Quốc tập trung ở Ba Đầu từ năm 2020

EU phê phán Trung Quốc gây nguy hiểm cho hòa bình ở Biển Đông

Liên hiệp châu Âu (EU) hôm thứ Bảy ngày 24/4/2021 đã lên tiếng kêu gọi Trung Quốc gây nguy hiểm cho hòa bình ở Biển Đông và kêu gọi tất cả các bên tuân thủ phán quyết của Tòa trọng tài năm 2016 bác bỏ hầu hết yêu sách của Trung Quốc ở vùng biển này.

EU tái khẳng định lập trường phản đối mạnh mẽ “các hành động đơn phương có thể làm suy yếu sự ổn định của khu vực và trật tự dựa trên luật lệ quốc tế”.

Phái đoàn Trung Quốc tại EU đã bác bỏ cáo buộc của EU rằng các tàu của họ tại Bãi Ba Đầu, mà Trung Quốc gọi là “Ngưu Ách Tiêu” (Niu’E Jiao), đã gây nguy hiểm cho hòa bình và an ninh khu vực. Lập luận của phía Trung Quốc là Bãi Ba Đầu là một phần của quần đảo Nam Sa, hay quần đảo Trường Sa của Trung Quốc và việc các tàu đánh cá của Trung Quốc hoạt động ở đó và tránh gió là “hợp lý và hợp pháp”.

Tuyên bố của Trung Quốc cũng khẳng định chủ quyền, quyền và lợi ích của Trung Quốc ở Biển Đông đã được hình thành trong “quá trình lịch sử lâu dài và phù hợp với luật pháp quốc tế” và bác bỏ phán quyết của tòa năm 2016 là “vô hiệu”.

“Biển Đông không nên trở thành công cụ để một số quốc gia kiềm chế và đàn áp Trung Quốc, chưa nói đến chuyện là nơi vật lộn cho sự cạnh tranh giữa các cường quốc”, tuyên bố của Trung Quốc viết.

Đọc thêm:

Delegation of the European Union to China ngày 24/4/2021: South China Sea: Statement by the Spokesperson on challenges to peace and stability

Reuters ngày 25/4/2021: EU blames China for endangering peace in South China Sea

Thượng nghị sĩ Philippines ký Nghị quyết chống lại “bá quyền”‘ của Trung Quốc ở Biển Đông

Các thượng nghị sĩ đối lập Philippines, trong một nghị quyết hôm thứ Ba, đã cáo buộc Bắc Kinh “đang len lỏi bá quyền” ở Biển Đông thông qua những gì họ mô tả là sự hiện diện bất hợp pháp của tàu Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế của Manila.

“Mặc dù không thể phủ nhận sự thống trị ngày càng tăng của Trung Quốc với tư cách là cường quốc khu vực và thế giới, nhưng việc nước này công khai và coi thường UNCLOS, cũng như việc mở rộng ảnh hưởng trong khu vực làm tổn hại đến lợi ích hợp pháp và các quyền hàng hải được công nhận hợp pháp của các quốc gia nhỏ hơn như Philippines, cần phải được tố cáo và chống lại một cách phải kiên quyết,” trích nội dung Nghị quyết.

Xem thêm:

BenarNews ngày 27/4/2021: Philippine Senators Sign Resolution against China’s ‘Creeping Hegemony’ in South China Sea

Ryan D. Martinson: Hàm ý chính sách “đóng thuyền lớn” của Tập Cận Bình

Có một lời kêu gọi nổi tiếng của Tổng bí thư Trung Quốc Tập Cận Bình khi ông đến thăm làng Tân Môn vào tháng 4/2013, đó là “đóng thuyền lớn, lao ra biển sâu và đánh bắt cá lớn”. Sự kiện Bãi Ba Đầu cho thấy ngư dân Trung Quốc rõ ràng đã tuân theo mệnh lệnh của ông Tập ở một khía cạnh nào đó: Họ đã đóng những con thuyền rất lớn. Hình ảnh vệ tinh cho thấy nhiều chiếc thuyền neo đậu ở Bãi Ba Đầu dài tới 60 mét, Ryan D. Martinson viết.

Theo phân tích của tác giả, hơn 200 chiếc tàu cá tập trung tại Bãi Ba Đầu phần lớn là sản phẩm của các chính sách mà Trung Quốc đưa ra nhằm ưu tiên các tàu đánh cá Trường Sa trong chương trình cấp quốc gia nhằm hiện đại hoá ngành công nghiệp đánh cá của nước này. Chương trình này đã cung cấp cho lực lượng dân quân biển của Trung Quốc những công cụ mới mạnh mẽ để gây ảnh hưởng và kiểm soát trong không gian biển đang tranh chấp – đặt ra những thách thức mới đáng kể cho các quốc gia Đông Nam Á.

Vào tháng 11 năm 2015, Bộ Nông nghiệp Trung Quốc đã ban hành “Kế hoạch điều chỉnh chính sách trợ cấp nhiên liệu cho đánh bắt và nuôi trồng thủy sản trong nước.” Tiêu đề là như vậy nhưng văn bản này bao gồm nội dung về các chương trình của chính phủ để giúp ngư dân Trung Quốc đóng tàu mới. Nó cho phép hỗ trợ xây dựng một hạm đội xương sống để hoạt động trong vùng biển được chỉ định đặc biệt (特定 水域: “đặc định thuỷ vực”, cách gọi Trường Sa một cách mã hoá). Văn bản này áp đặt giới hạn về số lượng trợ cấp tối đa cho các tàu đánh cá mới của Trung Quốc. Nhưng nó đã bẻ cong các quy định đối với tàu thuyền ở Trường Sa, khuyến khích chính quyền địa phương cung cấp thêm các khoản trợ cấp, cả để đóng mới tàu thuyền và bù đắp chi phí nhiên liệu cho các hoạt động ở vùng biển Trường Sa.

Những sáng kiến ​​này lên đến đỉnh điểm là một quy định vào tháng 10/2017 do Bộ Nông nghiệp ban hành, hướng dẫn chi tiết về việc trợ cấp nâng cấp cho đội tàu đánh cá trên biển. Giống như các tài liệu trước đó, nó đề cập đến mục tiêu loại bỏ những chiếc thuyền gỗ “cũ kỹ, lạc hậu” và thay thế chúng bằng những chiếc tàu thép cỡ lớn hiện đại. Tài liệu đặc biệt kêu gọi chính quyền trung ương “tiếp tục hỗ trợ xây dựng đội tàu đánh cá xương sống ở Trường Sa.” Giống như tài liệu năm 2015 về cập nhật trợ cấp nhiên liệu, nó cho phép chính quyền các tỉnh tăng cường hỗ trợ tiền tệ cho các tàu thuyền mới ở Trường Sa trên mức bình thường.

Quảng Đông là một trong ba tỉnh hưởng ứng lời kêu gọi, đã cùng với chính quyền trung ương đóng góp số tiền lớn để giúp ngư dân Trung Quốc đóng tàu cá vỏ thép cỡ lớn chuyên dùng ở vùng biển Trường Sa, và nhiều tàu neo đậu ở Bãi Ba Đầu xuất phát từ tỉnh này. Hiện chưa rõ tổng quy mô của hạm đội “xương sống” Trường Sa, nhưng có khả năng hơn 500 thân tàu. Điều này có nghĩa là một phần lớn của hạm đội mới đã được nhìn thấy hàng loạt tại Bãi Ba Đầu vào tháng Ba.

Ở Trường Sa, nhiệm vụ quan trọng nhất của dân quân là duy trì sự hiện diện trong không gian tranh chấp. Sự hiện diện là nền tảng không thể thiếu của sự kiểm soát trên biển, vì đại dương không thể bị chiếm đóng như lãnh thổ đất liền. Sự hiện diện cũng cho phép các tàu dân quân biển thu thập thông tin tình báo, từ đó nâng cao nhận thức của Quân đội Giải phóng Nhân dân về các hoạt động nước ngoài ở vùng biển này. Các tàu mới mang lại những lợi thế quan trọng về mặt này, vì kích thước của chúng cho phép chúng chở được nhiều nhiên liệu và đồ dự trữ hơn – mang lại cho chúng sức bền cao hơn nhiều.

Các quốc gia Đông Nam Á có thể phản ứng như thế nào? Là những nước yếu kém hơn, họ không thể chỉ đơn giản là đóng các tàu tuần duyên ngày càng lớn hơn và gửi chúng ra ngoài để cho tàu thép đối mặt với tàu thép. Điều này có thể tạo cơ hội cho Trung Quốc có cớ leo thang và chiếm một phần lãnh thổ mới. 

Theo Martinson, lựa chọn tốt nhất cho các quốc gia Đông Nam Á là công khai tài liệu về các hoạt động của đội tàu đánh cá Trường Sa mới của Trung Quốc. Điều này đặt Trung Quốc vào thế phòng thủ – buộc họ phải đưa ra những lời phản bác yếu ớt, thiếu thuyết phục – và hạn chế khả năng tự nhận mình là nạn nhân nếu và khi một sự cố xảy ra. Cuối cùng, cách tiếp cận này có thể làm suy yếu cách bao biện ưa thích của Bắc Kinh cho lối hành xử mạnh bạo mới ở Biển Đông (tức là đổ thừa rằng “vì họ đã ra tay trước”). Nếu ông Tập thích những chiếc thuyền lớn, các quốc gia Đông Nam Á ít nhất có thể làm sao để ông không thể nói dối.

Xem thêm:

War on the Rocks ngày 28/4/2021: Xi likes big boats (coming soon to a reef near you)

III- CHUYỂN ĐỘNG ĐÔNG NAM Á VÀ CÁC ĐỐI TÁC

Diễn đàn Bác Ngao: Chuyên gia thúc giục sớm hoàn thành COC

Theo các chuyên gia tại diễn đàn Bác Ngao, sự chậm trễ trong việc hoàn thiện COC do tác động của đại dịch COVID-19 sẽ dẫn đến sự không chắc chắn kéo dài trong khu vực.

Trong bối cảnh không có diễn đàn để giải quyết các vấn đề, sự không chắc chắn có thể dẫn đến cạnh tranh về quân sự nếu các tình huống có nguy cơ dẫn đến đụng độ tiếp tục xảy ra ở vùng tranh chấp.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Ngô Sĩ Tồn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nam Hải (Trung Quốc) cho rằng “Đối với những cuộc đàm phán như thế này, bạn cần ở chung một phòng vì có nhiều thứ cần tranh luận và giải quyết.” “Những điều này không thể được thực hiện online.”

Ông cũng cho rằng COC khó có thể hoàn thiện trong năm nay do quá nhiều thời gian đã bị mất vì đại dịch.

Xem thêm:

Straits Times ngày 21/4/2021: Code of Conduct delay adds to uncertainty in S. China Sea: Panel

Trung Quốc xịt vòi rồng thẳng vào tàu cá Việt Nam ở Hoàng Sa

Trên trang Facebook của RFA Tiếng Việt ngày 27/4/2021 đăng tải các đoạn video được ngư dân tỉnh Quảng Ngãi quay tại nhiều thời điểm cho thấy tàu Hải cảnh Trung Quốc xịt vòi rồng thẳng vào tàu cá của ngư dân Việt Nam ở gần đá Bông Bay, Hoàng Sa.

Xem thêm:

Facebook RFA Tiếng Việt ngày 27/4/2021: Trung Quốc xịt vòi rồng thẳng vào tàu cá Việt Nam ở Hoàng Sa

 Ấn Độ giúp Việt Nam trong đóng và bảo dưỡng tàu

Ngày 20/3/2021, trong buổi tọa đàm giữa hai Bộ Quốc phòng Ấn Độ – Việt Nam, Ấn Độ khẳng định sẽ hỗ trợ Việt Nam trong đóng và bảo dưỡng tàu chiến.

“Các nhà máy đóng tàu Ấn Độ sẵn sàng làm việc với các nhà máy đóng tàu Việt Nam để đóng, sửa chữa và bảo dưỡng tàu”, ông Anurag Bajpai, quan chức phụ trách công nghiệp quốc phòng của Ấn Độ nói.

Xem thêm:

Times of India ngày 20/4/2021: India offers help to Vietnam in warship-building & maintenance

Lãnh đạo Việt Nam và Indonesia cam kết hợp tác cảnh sát biển, đàm phán ranh giới vùng đặc quyền kinh tế

Trước thềm cuộc họp thượng đỉnh ASEAN, tại Jakarta, Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính và Tổng thống Indonesia Joko Widodo đã có cuộc hội đàm vào ngày 23/4/2021.

Theo thông tin từ Báo điện tử Chính phủ Việt Nam, hai nhà lãnh đạo khẳng định đặc biệt coi trọng sự cần thiết sớm hoàn tất đàm phán ranh giới vùng đặc quyền kinh tế giữa hai nước để tạo hành lang pháp lý cho hai bên tăng cường hợp tác, giảm các vụ việc đánh bắt cá trái phép, tạo hình mẫu về giải quyết khác biệt trên biển giữa các quốc gia, góp phần giữ gìn hòa bình, hợp tác và phát triển trong khu vực.

Ngoài ra, hai bên cũng nhất trí tăng cường hợp tác biển và đại dương, trong đó có hợp tác giữa các lực lượng Cảnh sát biển hai nước. Về Biển Đông, hai bên cũng nhất trí duy trì lập trường chung của ASEAN trong vấn đề Biển Đông, trong đó có việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không, thực hiện hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất đàm phán Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với Luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi nói rằng Tổng thống Jokowi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy đàm phán phân định vùng đặc quyền kinh tế.

“Tổng thống đề nghị đội kỹ thuật hai nước tiếp tục các cuộc đàm phán ngay lập tức để có thể kết thúc đàm phán”, bà nói.

Bà cho rằng việc phân định vùng đặc quyền kinh tế sẽ làm giảm nguy cơ xảy ra sự cố liên quan đến tàu cá. Bà cũng khẳng định các yêu sách về thềm lục địa giữa các nước cần phải được giải quyết dựa trên luật pháp quốc tế, cụ thể là UNCLOS 1982.

Xem thêm:

Báo Chính phủ ngày 23/4/2021: Thủ tướng Phạm Minh Chính hội đàm với Tổng thống Indonesia, định hướng quan hệ Đối tác Chiến lược giữa hai nước

Jakarta Post ngày 25/4/2021: Indonesia, Vietnam renew calls to finish EEZ negotiations

Nhật Bản tặng Việt Nam tàu nghiên cứu biển

Nhật Bản quyết định viện trợ không hoàn lại Việt Nam một tàu và thiết bị quan trắc rác thải nhựa đại dương trị giá 1,4 tỷ yên.

Ngày 23/4/2021, Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam và Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam đã ký công hàm trao đổi về vấn đề trên.

Theo Trưởng Ban đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Lê Hoài Trung, Việt Nam là quốc gia biển, nhưng nhiều năm nay không có tàu nghiên cứu khoa học đúng nghĩa. Nên việc Nhật Bản tài trợ sẽ giúp nâng cao năng lực của Việt Nam trong một lĩnh vực quan trọng là biển.

Xem thêm:

VnExpress ngày 23/4/2021: Nhật Bản tặng Việt Nam tàu nghiên cứu biển

Đỗ Thái Bình: Những tàu nghiên cứu Việt Nam đã và đang có 

“Lúc này, tôi nhớ tới các con tàu nghiên cứu mà ta đã và đang có, ví như tàu Biển Đông được Na Uy tặng trước đây. Điều hành, sử dụng, bảo dưỡng những “trạm nghiên cứu nổi” này đòi hỏi một tư duy hệ thống, tích hợp, một tấm lòng yêu đại dương, yêu biển đảo của chúng ta, một tình thần kỷ luật biển… Nếu không , sẽ cực kỳ lãng phí…”

Xem thêm:

Hội KHKT Đóng Tàu Việt Nam VISIA: Nhật tặng tàu nghiên cứu đại dương cho Việt Nam

Nhật Bản muốn ký thỏa thuận chia sẻ dầu với Việt Nam

Một nguồn tin từ chính phủ Nhật Bản cho biết Nhật Bản muốn ký thỏa thuận chia sẻ dầu với Việt Nam. Đây là thỏa thuận chia sẻ dầu đầu tiên của Nhật Bản với một quốc gia Đông Nam Á, theo Nikkei Asia.

Thỏa thuận này giúp Tokyo đảm bảo nguồn cung dầu khí trong trường hợp chuỗi cung ứng bị ngắt quãng.

Nhật cũng đang chuẩn bị đàm phán thỏa thuận tương tự với Indonesia, Thái Lan, Malaysia và các nước ASEAN khác. Đối với Philippines, Nhật Bản dự định ký thỏa thuận mà Tokyo sẽ định hướng phát triển kế hoạch dự trữ dầu.

Xem thêm:

Nikkei Asia ngày 21/4/2021: Japan targets Vietnam for first ASEAN oil-sharing deal

Philippines gửi thêm công hàm phản đối Trung Quốc

Bộ Ngoại giao Philippines cho biết đã gửi thêm hai công hàm phản đối sự hiện diện của các tàu Trung Quốc ở Biển Đông vào ngày 21/4.

Cơ quan này cũng cho biết, vào ngày 20/4, 160 tàu cá và tàu dân quân biển Trung Quốc đang xuất hiện ở khu vực quần đảo Trường Sa và bãi cạn Scarborough. Lực lượng này được hộ tống bởi 5 tàu hải cảnh.

Sự hiện diện của các tàu Trung Quốc “gây nên bầu không khí bất ổn, cũng như mâu thuẫn với cam kết ủng hộ hòa bình, ổn định trong khu vực của Trung Quốc”, Bộ Ngoại giao Philippines tuyên bố.

Xem thêm:

Bộ Ngoại giao Philippines ngày 23/4/2021: DFA Protests Anew Illegal Presence of Chinese Vessels in Philippine Waters

Philippines xem xét xây công trình ở Biển Đông

Trong một buổi họp báo ngày 22/4/2021, Tổng tham mưu trưởng quân đội Philippines Cirilito Sobejana tuyên bố nước này đang xem xét xây dựng công trình ở Biển Đông như một cách để khẳng định chủ quyền, cũng như củng cố vị trí của Philippines ở các vùng tranh chấp và bảo vệ ngư dân.

“Chúng tôi đang tính đến phương án xây dựng các công trình giống như Trung Quốc đã làm, bởi lý do duy nhất khiến chúng ta chưa làm vậy là đã có một thỏa thuận không cho phép xây dựng công trình mới”, tướng Sobejana nói.

Xem thêm:

Manila Bulletin ngày 22/4/2021: AFP eyes building structures in WPS

Philippines đưa khí tài quân sự ra Biển Đông

Theo Lực lượng đặc nhiệm quốc gia về Biển Đông của Philippines (NTF-WPS), nước này sẽ đưa thêm khí tài không quân và hải quân ra đảo Palawan giáp Biển Đông. Các tàu được đưa ra bao gồm: BRP Miguel Malvar (PS-19), BRP Magat Salamat (PS-20), BRP Emilio Jacinto (PS-35), BRP Apolinario Mabini (PS-36), BRP Dagupan City (LS-551), BRP Ramon Alcaraz (PS-16), BRP Tarlac (LD-601).

Các tàu này có thể được hộ tống bởi hai tàu BRP Cabra (MRRV 4409), BRP Malapascua (MRRV 4403) của Cảnh sát biển Philippines, cũng như hai tàu của Cục Nghề cá và Tài nguyên biển. Năm máy bay của Không quân và Hải quân Philippines cũng sẽ được điều đến Palawan để thực hiện nhiệm vụ tuần tra.

Cũng theo NTF-WPS, tàu BRP Mangyan (AS-71), cũng như hai tàu khu trục mới nhất của Hải quân Philippines, BRP Jose Rizal (FF-150) và BRP Antonio Luna (FF-151) cũng sẽ sớm được điều động.

Xem thêm:

Inquirer ngày 21/4/2021: PH military pouring naval, air assets near site of Chinese incursions in WPS

Lực lượng bảo vệ bờ biển, BFAR tập trận ở Biển Tây Philippines. Philippines và Trung Quốc tiếp tục khẩu chiến

Các thành viên của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines và Cục Nghề cá và Nguồn lợi Thủy sản (BFAR) đã tiến hành các cuộc tập trận hàng hải ở gần đảo Thị Tứ và bãi cạn Scarborough vào thứ Bảy trước sự chứng kiến của các tàu Trung Quốc xâm phạm khu vực này.

Những bức ảnh về sự kiện này đã được chia sẻ trên Twitter bởi phát ngôn viên của Lực lượng bờ biển Philippines Armand Balilo. Tuy nhiên không có thêm chi tiết nào được cung cấp cho những tấm ảnh.

Dữ liệu AIS theo dõi bởi Dự án Đại Sự Ký Biển Đông cho thấy Tàu tuần tra BRP Sindangan (MRRV-4407) của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines đã tuần tra xung quanh khu vực bãi Scarborough từ ngày 24/4/2021. Có lẽ Philippines muốn nhân sự kiện Mỹ và cộng đồng quốc tế chú ý tại diễn biến Bãi Ba Đầu để khơi lại vụ việc tại Scarborough. Hiện Trung Quốc duy trì 2 tàu Hải cảnh 3303 và 3102 hoạt động tại phía nam bãi cạn này. 

Ngoài ra, Philippines còn đưa tàu tuần tra BRP Malapascua của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển tới hoạt động tại khu vực phía tây đảo Thị Tứ từ ngày 22 đến ngày 24/4 nơi có sự hiện diện của 2 tàu Hải cảnh 5203 và 3304 của Trung Quốc; BRP Malapascua sau đó cũng đã tới Bãi Ba Đầu và hiện diện tại đây từ chiều 22/4/2021 đến rạng sáng 23/4/2021.

Phản ứng sự việc này, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã yêu cầu lực lượng an ninh Philippines dừng các cuộc tập trận hàng hải ở Biển Đông, đồng thời cho rằng việc này sẽ làm “leo thang tranh chấp” trong khu vực. Đảo Thị Tứ, bãi cạn Scarborough là những địa điểm cụ thể mà Trung Quốc nhắc tới trong tuyên bố của mình, cho thấy các cuộc tập trận đã được diễn ra ở những khu vực này. Bãi cạn Scarborough đã bị Trung Quốc giành quyền kiểm soát từ năm 2012, trong khi tại cụm đảo Thị Tứ thường xuyên hiện diện một số lượng lớn tàu mà Trung Quốc nói rằng đó là tàu cá.

“Trung Quốc có chủ quyền đối với quần đảo Nam Sa bao gồm đảo Trung Nghiệp (Zhongye: cách Trung Quốc gọi đảo Thị Tứ) và quần đảo Trung Sa bao gồm đảo Hoàng Nham và các vùng biển lân cận, cùng quyền tài phán ở các vùng biển liên quan,” người phát ngôn Uông Văn Bân (Wang Wenbin) nói khi được yêu cầu bình luận về cuộc tập trận hàng hải của Cảnh sát biển Philippines.

Bộ trưởng Quốc phòng Philippines bác bỏ yêu cầu của Trung Quốc và nói rằng rằng Bắc Kinh “không có thẩm quyền hay cơ sở pháp lý nào để ngăn cản chúng tôi tiến hành các cuộc tập trận này” ở Biển Đông vì “yêu sách của họ … không có cơ sở”.

Xem thêm:

GMA News Online ngày 25/4/2021: Coast guard, BFAR conduct exercises in West Philippine Sea

GMA News Online ngày 27/4/2021: China urges Philippines to stop maritime drills in disputed waters

Reuters ngày 29/4/2021: Philippines tells China to mind its own business over maritime drills

Tất cả 53 người trên tàu ngầm Indonesia bị chìm được xác nhận đã chết – Trục trặc thông tin liên lạc cản trở việc giải cứu tàu ngầm Indonesia mất tích

Tất cả 53 thành viên thủy thủ đoàn trên chiếc tàu ngầm KRI Nanggala-402 của Indonesia bị chìm được xác nhận đã thiệt mạng, với các mảnh vỡ của tàu được tìm thấy, người đứng đầu quân đội Indonesia cho biết hôm Chủ nhật ngày 25/4/2021.

Tàu ngầm diesel-điện KRI Nanggala-402 với 53 thành viên thủy thủ đoàn đã bị mất liên lạc vào sáng 21/4 tại một địa điểm cách Bali 95 km về phía Bắc khi đang tham gia diễn tập.

Một nỗ lực quốc tế nhằm xác định vị trí và giải cứu thủy thủ đoàn đang bị cản trở do hệ thống liên lạc của tàu bị trục trặc.

Theo Janes ngày 23/4/2021 trích dẫn hai nguồn tin nội bộ, hệ thống điện thoại dưới nước đa tần số (UWT) của Nanggala bị lỗi trong suốt quá trình hoạt động và con tàu đã dựa vào tần số hải quân trong băng tần VHF và UHF cho nhu cầu liên lạc trong khi nổi lên.

Ngày 26/4, Thành viên Ủy ban I (giám sát đối ngoại, tình báo và quân sự) thuộc hạ viện Indonesia TB Hasanuddin nghi ngờ rằng, tàu ngầm KRI Nanggala 402 bị chìm do quá trình sửa chữa vào năm 2012 không thành công.

Xem thêm:

Janes ngày 23/4/2021: Communications malfunction hampers rescue of missing Indonesian submarine

Channel News Asia ngày 25/4/2021: All 53 on board sunken Indonesian submarine confirmed dead, more debris found: Military chief

Báo Quốc tế ngày 26/4/2021: Vụ chìm tàu ngầm Indonesia: Tiết lộ tình tiết mới, Hải quân khẳng định quyết điều tra đến cùng

Việt Nam nêu quan điểm về một số diễn biến ở Biển Đông

Tại họp báo thường kỳ Bộ Ngoại giao diễn ra chiều 29/4, Phó Phát ngôn Bộ Ngoại giao Đoàn Khắc Việt đã nêu một số quan điểm về vấn đề Biển Đông.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về phản ứng của Việt Nam trước thông tin cho rằng lực lượng dân quân biển của Việt Nam hoạt động trên Biển Đông, gần quần đảo Hải Nam, Hoàng Sa và Trường Sa đã đe dọa lực lượng thực thi pháp luật và an ninh quốc phòng của Trung Quốc, Phó Phát ngôn Đoàn Khắc Việt nhấn mạnh:

Chúng tôi bác bỏ những thông tin không đúng về lực lượng dân quân tự vệ biển của Việt Nam. Việt Nam thực hiện chính sách quốc phòng hòa bình, tự vệ và toàn dân. Theo Luật Dân quân tự vệ năm 2019, dân quân tự vệ biển là một thành phần của lực lượng dân quân tự vệ Việt Nam, có chức năng, nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn trên biển đảo.

Dân quân tự vệ biển và các lực lượng chức năng khác hoạt động trên biển tuyệt đối tuân thủ luật pháp Việt Nam, luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982.

Trước thông tin tàu Sơn Đông và tàu đổ bộ tấn công Hải Nam của Trung Quốc ngày 28/4/2021 đã tiến vào Biển Đông, Phó Phát ngôn Đoàn Khắc Việt tuyên bố:

Lập trường của Việt Nam về vấn đề Biển Đông là rõ ràng và nhất quán, mọi hoạt động trên biển cần được tiến hành trên cơ sở Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982. Tôn trọng chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của các quốc gia ven biển tại các vùng biển được xác lập phù hợp với Công ước.

Việt Nam mong rằng các nước sẽ nỗ lực đóng góp để thực hiện mục tiêu và nguyện vọng chung của các nước trong khu vực và cộng đồng quốc tế về việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, thượng tôn pháp luật tại Biển Đông.

Trả lời câu hỏi về phản ứng của Việt Nam trước lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc ban hành mới đây, Phó phát ngôn Bộ Ngoại giao Đoàn Khắc Việt cho biết Việt Nam cho rằng việc tiến hành các biện pháp bảo tồn nguồn tài nguyên sinh vật cần được tiến hành phù hợp với các quy định liên quan của UNCLOS, và không được làm phương hại đến quyền chủ quyền, quyền tài phán trên biển của các quốc gia liên quan khác. “Việt Nam phản đối và kiên quyết bác bỏ quyết định đơn phương này của Trung Quốc. Quy chế này đã xâm phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, vi phạm luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, đi ngược lại với tinh thần và lời văn của tuyên bố của các bên ở Biển Đông DOC, trái với thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển giữa Việt Nam và Trung Quốc,” ông Việt nói. 

Về báo cáo điều tra đăng tải hôm 13/4 cho thấy từ năm 2014, Trung Quốc đã đăng ký nhãn hiệu cho hàng trăm thực thể nằm rải rác trên toàn bộ Biển Đông, ông Việt nói “Mọi hành vi xâm phạm đến chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, vi phạm chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với vùng biển của mình đều vô giá trị, không được công nhận, và Việt Nam kiên quyết phản đối.”

Xem thêm:

Thế giới & Việt Nam ngày 29/4/2021: Việt Nam bác bỏ thông tin sai trái của Trung Quốc về Biển Đông

Vietnam+ ngày 29/4/2021: Mong muốn các nước duy trì hòa bình, thượng tôn pháp luật ở Biển Đông

Zing News ngày 29/4/2021: Việt Nam phản đối TQ đăng ký nhãn hiệu cho thực thể ở Biển Đông

IV- CHUYỂN ĐỘNG ẤN ĐỘ DƯƠNG – THÁI BÌNH DƯƠNG

HMS Queen Elizabeth dẫn đầu hạm đội tàu sân bay đến khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương trong bối cảnh căng thẳng với Trung Quốc

Tàu sân bay HMS Queen Elizabeth sẽ đến khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương vào tháng tới, dẫn đầu lực lượng đặc nhiệm hải quân và không quân lớn nhất dưới sự chỉ huy của Anh kể từ sau Chiến tranh Falkland/Malvinas, tờ The Telegraph nhận định.

HMS Queen Elizabeth là con tàu lớn nhất và mạnh nhất từng được đóng cho Hải quân Hoàng gia Anh, có khả năng mang theo 40 máy bay, theo thông tin của Hải quân Hoàng gia Anh.

Thông cáo của Hải quân Hoàng gia Anh cho biết nhóm tàu sân bay sẽ đến thăm 40 quốc gia bao gồm Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore trong một hoạt động triển khai trên phạm vi 26.000 hải lý.

Nhóm cũng sẽ tham gia và tham gia các cuộc tập trận với tàu sân bay FS Charles de Gaulle của Pháp ở Địa Trung Hải cũng như hải quân và máy bay của các đồng minh như Mỹ, Canada, Đan Mạch, Hy Lạp, Israel, Ý, Nhật Bản và Liên bang các tiểu vương quốc Ả-rập thống nhất (UAE).

Trong khi ở Thái Bình Dương, các tàu của Nhóm tấn công tàu sân bay sẽ đánh dấu kỷ niệm 50 năm Thỏa thuận Phòng thủ Năm cường quốc giữa Malaysia, Singapore, Australia, New Zealand và Anh bằng việc tham gia Cuộc tập trận Bersama Lima.

Khinh hạm HNLMS Evertsen của Hà Lan và tàu khu trục Arleigh Burke của Mỹ USS The Sullivans cũng nằm trong nhóm. 

Sự kiện triển khai nhóm tàu sân bay đang được Bộ Quốc phòng Anh coi là một minh chứng thực tế cho thấy Anh có ý định chuyển nỗ lực quân sự, thương mại và ngoại giao của mình nhiều hơn sang Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, như được nêu trong bản đánh giá tổng hợp được công bố gần đây của chính phủ Anh về chính sách quốc phòng, an ninh và đối ngoại, theo Defense News.

Xem thêm:

Hải quân Hoàng gia Anh ngày 26/4/2021: Carrier Strike Group deployment to visit 40 countries

Hải quân Hoàng gia Anh: HMS Queen Elizabeth (R08)

Chính phủ Anh ngày 26/4/2021: Record size and scope of Carrier Strike Group deployment announced

The Telegraph ngày 26/4/2021: HMS Queen Elizabeth to lead carrier fleet to Indo-Pacific region over tensions with China

Defense News ngày 27/4/2021: British name enormous carrier strike group heading for the Indo-Pacific

Stars & Stripes ngày 28/4/2021: Marine Corps F-35B fighters prepare for Indo-Pacific deployment aboard Royal Navy carrier

Hoa Kỳ chấp thuận thương vụ bán máy bay điều khiển từ xa MQ-9B cho Úc

Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng Hoa Kỳ cho biết trong một tuyên bố: “Đề án thương vụ này sẽ hỗ trợ chính sách đối ngoại và các mục tiêu an ninh quốc gia của Mỹ. Australia là một trong những đồng minh quan trọng nhất của [Mỹ] ở Tây Thái Bình Dương.

“Vị trí chiến lược của cường quốc kinh tế và chính trị này góp phần quan trọng vào việc đảm bảo hòa bình và ổn định kinh tế trong khu vực. Điều quan trọng đối với lợi ích quốc gia của Hoa Kỳ là hỗ trợ đồng minh phát triển và duy trì khả năng tự vệ sẵn sàng và mạnh mẽ.”

Xem thêm:

Airforce Technology ngày 26/4/2021: US approves sale of MQ-9B remotely piloted aircraft to Australia

Thủ tướng Nhật Bản bày tỏ quan ngại với Thủ tướng Ấn Độ về các hành động trên biển của Trung Quốc

Theo thông tin từ Bộ Ngoại giao Nhật Bản, trong cuộc điện đàm 25 phút với người đồng cấp Ấn Độ Narendra Modi hôm thứ Hai ngày 26/4/2021, Thủ tướng Suga Yoshihide đã lên tiếng bày tỏ “những lo ngại nghiêm trọng” về các hành động gây hấn của Trung Quốc, về việc Bắc Kinh “tăng cường các nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng” ở các vùng biển phía Đông và Nam Trung Quốc, bao gồm việc ban hành luật gần đây cho phép lực lượng bảo vệ bờ biển của họ sử dụng vũ khí chống lại các tàu mà họ coi là xâm phạm lãnh thổ của mình.

Các nhà lãnh đạo khẳng định tầm quan trọng của việc Nhật Bản và Ấn Độ hợp tác để hiện thực hóa một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và cởi mở, cùng với các quốc gia khác bao gồm Hoa Kỳ và Australia, vốn cùng là thành viên Bộ Tứ.

Lẽ ra Thủ tướng Nhật Bản có chuyến công du tới Ấn Độ đầu tuần này, nhưng chuyến đi đã bị huỷ do tình hình đại dịch diễn biến phức tạp. Hai bên đã đồng ý sẽ sắp xếp để tổ chức chuyến đi vào một dịp khác.

Xem thêm:

Kyodo News ngày 27/4/2021: PM Suga voices concerns to India’s Modi over China’s maritime actions

Sách xanh ngoại giao Nhật Bản năm 2021 quan ngại về hoạt động quân sự của Trung Quốc

Chính phủ Nhật Bản vừa mới công bố báo cáo chính sách đối ngoại hàng năm (Sách xanh ngoại giao) nhấn mạnh những lo ngại về sự mở rộng quân sự của Trung Quốc và các hoạt động ngày càng tăng ở các vùng biển phía Đông và Nam Trung Quốc.

Ấn bản năm 2021 của Sách xanh ngoại giao cho biết việc Trung Quốc thiếu minh bạch trong mở rộng năng lực quân sự và các hành động đơn phương ngày càng tăng nhằm thay đổi hiện trạng ở các vùng biển châu Á gây ra “mối quan ngại mạnh mẽ” trong khu vực và đối với cộng đồng quốc tế.

Hiện tại mới chỉ có phiên bản tiếng Nhật. 

Xem thêm:

Toàn văn Sách Xanh ngoại giao Nhật Bản năm 2021

Kyodo News ngày 27/4/2021: Japan emphasizes concerns over China’s military in diplomacy report

Nhật Bản công bố hình ảnh nhóm tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc ra biển Hoa Đông. Tàu khu trục hải quân Mỹ tiếp tục theo dõi nhóm tàu sân bay Trung Quốc

Ngày 27/4/2021, Bộ Quốc phòng Nhật Bản công bố những hình ảnh cho thấy nhóm tàu sân bay Liêu Ninh đang đi về phía bắc trên vùng biển giữa đảo Okinawa và Miyakojima để tiến đến biển Hoa Đông.

Tàu Liêu Ninh được hộ tống bởi đội ngũ gồm 1 tàu khu trục Nam Xương (101) loại Type-055 (lớp Renhai), 2 tàu khu trục Thành Đô (120) và Thái Nguyên (131) cùng loại Type-052D (lớp Lữ Dương 3), 1 tàu hộ tống Hoàng Cương (577) loại Type-054A (lớp Giang Khải 2), 1 tàu hậu cần Hồ Hô Luân (965) loại Type-901.

Đây là lần thứ 2 Nhật Bản công bố các hình ảnh về hoạt động của tàu sân bay Liêu Ninh ở vùng biển quốc tế gần Nhật trong 23 ngày vừa qua.

Tàu khu trục lớp Arleigh Burke của hải quân Mỹ đã đi qua Biển Philippines và bám theo tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc kể từ Chủ nhật.

Các chuyên gia bình luận rằng hoạt động của tàu Liêu Ninh dù theo đúng luật quốc tế nhưng cho thấy sự thể hiện sức mạnh ngày càng gia tăng của Bắc Kinh cũng như việc triển khai ngày càng thành thục nhóm tác chiến tàu sân bay trên các đại dương.

Tờ Hoàn cầu Thời báo thì viết rằng hoạt động của tàu Liêu Ninh là thông điệp cảnh cáo gửi tới Nhật Bản, trong bối cảnh gia tăng căng thẳng hai nước.

Xem thêm:

Báo Thanh Niên ngày 27/4/2021: Nhật Bản công bố hình ảnh nhóm tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc ra biển Hoa Đông

UPI ngày 27/4/2021: Report: U.S. naval destroyer tracking China’s Liaoning aircraft carrier

Hoàn cầu Thời báo ngày 28/4/2021: China’s Liaoning aircraft carrier group crosses Miyako Strait, patrols Diaoyu Islands, ‘warning to Japan’

Australia nâng cấp loạt căn cứ giữa căng thẳng với Trung Quốc

Australia sẽ chi 580 triệu USD nâng cấp 4 căn cứ phía bắc và tăng diễn tập chung với Mỹ trong. Trong thông cáo ngày 28/4, Thủ tướng Scott Morrison cho biết Australia phải mở rộng các căn cứ quân sự ở vùng Lãnh thổ phía Bắc nhằm đối phó “những căng thẳng chưa xác định ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương”. Quyết định được đưa ra khi căng thẳng ngoại giao và thương mại giữa Australia và Trung Quốc leo thang.

Xem thêm:

VnExpress ngày 28/4/2021: Australia nâng cấp loạt căn cứ giữa căng thẳng với Trung Quốc

Biden cứng rắn về Trung Quốc trong Bài phát biểu đầu tiên trước Quốc hội

Tổng thống Mỹ Joe Biden tập trung vào Trung Quốc trên tất cả các vấn đề chính sách đối ngoại khác trong một bài phát biểu trước một phiên họp chung của Quốc hội, nói rằng “Chúng ta phải phát triển và thống trị các sản phẩm và công nghệ của tương lai”. Ông cũng cam kết duy trì sự hiện diện quân sự mạnh mẽ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và hỗ trợ phát triển công nghệ và bảo hộ thương mại để chống lại Bắc Kinh.

Xem thêm:

Reuters ngày 29/4/2021: Biden talks tough on China in first speech to Congress

Blinken bảo vệ các chế tài mà chính quyền Trump áp dụng đối với truyền thông Trung Quốc

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken bảo vệ các biện pháp thời Trump cấm một số cơ sở truyền thông do nhà nước kiểm soát của Trung Quốc hoạt động tại Mỹ là cần thiết để chống lại những tuyên truyền và thông tin sai lệch của Trung Quốc. Phát biểu tại một sự kiện bàn tròn trực tuyến, ông cho biết Bộ Ngoại giao đã “đảm bảo rằng chúng tôi đang thúc đẩy sự minh bạch, không can thiệp vào các phương tiện truyền thông và khả năng của họ để báo cáo về các chủ đề mà họ chọn.”

Xem thêm:

South China Morning Post ngày 29/4/2021: Antony Blinken defends Trump-era moves against Chinese media outlets in the US

Trung Quốc là tâm điểm nổi bật trong dự án lớn tiếp theo của quân đội Mỹ thử nghiệm công nghệ mới nổi 

Quân đội Mỹ sẽ mở rộng thử nghiệm công nghệ mới nổi của mình vào mùa thu này, mang đến nhiều máy bay tàng hình hơn, tên lửa tiêu chuẩn của Hải quân và các công cụ trí tuệ nhân tạo mới, đồng thời sẽ tập trung nhiều vào việc đánh bại một đối thủ công nghệ cao có điểm tương đồng nổi bật với Trung Quốc.

Xem thêm:

Defense One ngày 29/4/2021: China Features Heavily in the Army’s Next Big Emerging Tech Experiment

Tham vấn chính phủ Đức – Trung

Hôm thứ Tư ngày 28/4/2021, Thủ tướng Đức Angela Merkel đã có một cuộc tham vấn chính phủ với Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường. Hợp tác kinh tế, chống đại dịch COVID-19 và nhân quyền là những vấn đề được đặt trên bàn nghị sự.

Cuộc tham vấn diễn ra trong bối cảnh hai bên đã liên tục áp dụng trừng phạt lên nhau vào cuối tháng Ba liên quan tới các vấn đề nhân quyền ở phương Tây.

Trong cuộc trao đổi, bà Merkel đã đề cập đến “sự khác biệt quan điểm” giữa Trung Quốc và phương Tây về “một số vấn đề nhất định” nhưng cho biết hai bên luôn cố gắng giải quyết tốt những vấn đề này.

Ông Lý đồng ý rằng sự khác biệt về quan điểm là tốt – nhưng có một số điều không thể thoả hiệp:

“Cả hai bên cần tôn trọng lợi ích cốt lõi và mối quan tâm chính của nhau, [và] tham gia vào giao tiếp và trao đổi trên cơ sở bình đẳng và không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau.”

Xem thêm:

Tân Hoa xã ngày 28/4/2021: Premier Li calls on China, Germany to set example for open, mutually beneficial, win-win cooperation

Politico ngày 28/4/2021: China tells Germany to focus on trade, not human rights

AP ngày 29/4/2021: Germany’s Merkel presses China for human rights dialogue

Các quan chức Liên hiệp châu Âu lên án các biện pháp trừng phạt của Trung Quốc. Đe dọa chặn thoả thuận Đầu tư

Các nhà lập pháp EU đã lên án các biện pháp trừng phạt có mục tiêu của Trung Quốc đối với các quan chức châu Âu vốn chỉ trích Bắc Kinh và đang đe dọa chặn thỏa thuận đầu tư giữa EU và Trung Quốc nếu lệnh trừng phạt không được dỡ bỏ theo tuyên bố của Emmanuel Maurel, một nghị sĩ  cánh tả người Pháp tại Nghị viện Châu Âu.

Xem thêm:

South China Morning Post ngày 29/4/2021: EU lawmakers vow to kill China investment deal over Beijing’s sanctions

V- CHUYỂN ĐỘNG TRUNG QUỐC

Trung Quốc đồng thời biên chế 3 tàu chiến trong cùng 1 ngày. Tàu tấn công đổ bộ Type 075 tiên tiến nhất dự kiến ​​sẽ được triển khai ở Biển Đông

Đầu tháng này, nhân dịp kỷ niệm 72 năm thành lập Hải quân nước này, với sự hiện diện của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Trung Quốc đã đưa vào biên chế cùng lúc 3 tàu hải quân lớn với tổng trọng tải 60.000 tấn, bao gồm tàu sân bay trực thăng đổ bộ Type 075 (lớp Yushen) Hải Nam, một tàu ngầm tên lửa đạn đạo chạy bằng năng lượng hạt nhân Type 094 (lớp Jin) mang tên Trường Chinh-18, một tàu tuần dương mang tên lửa dẫn đường Type 055 (lớp Renhai) mang tên Đại Liên. 

Buổi ra mắt cùng lúc ba tàu hải chiến chưa từng có tiền lệ này đã được thực hiện trong một buổi lễ được tổ chức tại khu liên hợp hải quân Du Lâm gần thành phố Tam Á trên đảo Hải Nam phía nam Trung Quốc. Du Lâm là căn cứ hải quân chính của Hạm đội Nam Hải thuộc Hải quân Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc, chịu trách nhiệm về Biển Đông.

Hải Nam là con tàu hàng đầu của một lớp tàu tấn công đổ bộ mới đang được đóng cho Hải quân Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLAN) trong bối cảnh nước này đang tiếp tục tăng cường năng lực hải quân. Các tàu sân bay trực thăng, ước tính có lượng choán nước từ 35.000 đến 40.000 tấn, có sàn đáp liên tục với 7 điểm boong cho các hoạt động trực thăng vận tải lớn và một ụ giếng để phóng tàu đổ bộ thông thường hoặc có đệm khí cho các hoạt động đổ bộ.

Ít nhất hai chiếc Type 075 nữa đang được xây dựng tại một nhà máy đóng tàu ở thành phố lớn phía đông Thượng Hải và việc giới thiệu chúng sẽ thúc đẩy đáng kể khả năng tiến hành các hoạt động đổ bộ quy mô lớn của PLAN – vốn đang là lỗ hổng năng lực của Trung Quốc bất chấp chương trình hiện đại hóa quân sự khổng lồ của họ.

Theo Collin Koh được trích dẫn lại bởi South China Morning Post, việc Bắc Kinh biên chế tàu Hải Nam vào hạm đội Nam Hải muốn gửi một tín hiệu đe dọa tới các  nước láng giềng về năng lực đánh chiếm một thực thể ở quần đảo Trường Sa hay đổ bộ lên Đài Loan.

Xem thêm:

Defense News ngày 26/4/2021: China simultaneously commissions three warships on Navy anniversary

South China Morning Post ngày 24/4/2021: China’s most advanced amphibious assault ship expected to be deployed in disputed South China Sea

Popular Mechanics ngày 27/4/2021: China Commissions Three Warships in One Day | US vs. China Navy

Trong bối cảnh gia tăng căng thẳng với Nhật Bản, Trung Quốc tiếp tục động thái tái khẳng định yêu sách với quần đảo Senkaku bằng việc công bố báo cáo khảo sát quần đảo

Hôm thứ Hai ngày 26/4/2021, Bộ Tài nguyên Thiên nhiên Trung Quốc đã công bố một báo cáo bao gồm bản đồ và các số liệu khảo sát địa lý về quần đảo Senkaku hiện đang do Nhật Bản quản lý.

“Báo cáo… bổ sung và cải thiện dữ liệu địa lý cơ bản của quần đảo Điếu Ngư và các đảo liên kết, đồng thời cung cấp hỗ trợ quan trọng cho việc quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường ở quần đảo Điếu Ngư,” tờ South China Morning Post dẫn lại lời của Bộ Tài nguyên Thiên nhiên Trung Quốc cho biết. Tuyên bố này của Bộ Tài nguyên Thiên nhiên Trung Quốc cho thấy Trung Quốc đang thể hiện quyền quản lý của mình đối với quần đảo mà hiện đang được Nhật Bản quản lý thực tế.

Xem thêm:

South China Morning Post ngày 26/4/2021: China reasserts Diaoyus claim with island survey as tensions rise with Japan

Doanh nhân Trung Quốc thừa nhận hành vi trộm cắp công nghệ hàng hải của Mỹ

Doanh nhân Trung Quốc Tần Thọ Nhân (Qin Shuren) đã thừa nhận tại tòa án liên bang Boston về việc buôn lậu hydrophone – thiết bị có thể giám sát âm thanh dưới nước – sang Trung Quốc, nơi chúng được sử dụng trong việc phát triển máy bay không người lái dưới nước.

Xem thêm:

U.S. Department of Justice ngày 28/4/2021: Chinese National Pleads Guilty to Illegal Exports to Northwestern Polytechnical University

Máy bay không người lái Trung Quốc hoàn thành các bài kiểm tra độ cao

Theo nhà phát triển Công ty công nghệ thông minh Trung Thiên Phi Long (Zhongtian Feilong Intelligent Technology), máy bay không người lái Phi Long 1 (Feilong-1) của Trung Quốc đã hoàn thành thử nghiệm thành công và hiện đã sẵn sàng để triển khai ở độ cao lớn. Máy bay không người lái hiện có thể thực hiện các nhiệm vụ ở các vùng có độ cao lớn của Trung Quốc như Tây Tạng và Tân Cương.

Xem thêm:

South China Morning Post ngày 28/4/2021: China puts Feilong-1 endurance drone through high-altitude paces

Trung Quốc phóng mô-đun đầu tiên của trạm vũ trụ

Theo truyền thông nhà nước Trung Quốc, Trung Quốc đã phóng mô-đun đầu tiên trong ba mô-đun chính của trạm vũ trụ tự phát triển đầu tiên, Thiên Cung (Tiangong). Việc xây dựng sẽ tiếp tục trong suốt năm tới như một phần của chương trình không gian đang tăng tốc của Bắc Kinh.

Thay mặt Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Quốc vụ viện và Quân ủy Trung ương, ông Tập Cận Bình đã gửi điện mừng. Lý Khắc Cường và Vương Hộ Ninh đã theo dõi lễ phóng ở Bắc Kinh. 

Trong thông điệp chúc mừng, ông Tập Cận Bình chỉ ra rằng việc xây dựng một trạm vũ trụ và một phòng thí nghiệm vũ trụ quốc gia là những mục tiêu quan trọng để hiện thực hóa chiến lược “ba bước” của dự án chuyến bay vũ trụ có người lái của Trung Quốc và là dự án quan trọng hàng đầu để xây dựng một quốc gia hùng mạnh về khoa học và công nghệ. Việc phóng thành công Mô-đun lõi Thiên Hà đánh dấu rằng việc xây dựng trạm vũ trụ của Trung Quốc đã bước vào giai đoạn thực hiện đầy đủ và đặt nền tảng vững chắc cho sứ mệnh tiếp theo.

Các quan chức Trung Quốc cho biết trạm vũ trụ sẽ dành không gian cho các thí nghiệm từ các nhà nghiên cứu trên khắp thế giới – nhưng căng thẳng địa chính trị sẽ làm phức tạp mong muốn này của Trung Quốc. Mỹ hạn chế rất nhiều sự hợp tác giữa các nhà khoa học NASA và Trung Quốc, trong khi Cơ quan Vũ trụ Châu Âu được cho là đã gây áp lực buộc các nhà nghiên cứu của họ không được làm việc với các đối tác Trung Quốc.

Xem thêm:

Tân Hoa Xã ngày 29/4/2021: China launches space station core module Tianhe

Thời báo Hoàn cầu ngày 29/4/2021: China successfully launches core module for its space station, kicking off intense construction phase

CCTV ngày 29/4/2021: [视频]中国空间站天和核心舱发射任务成功 习近平代表党中央、国务院和中央军委致电祝贺 李克强 王沪宁在北京观看发射实况

Reuters ngày 29/4/2021: China launches key module of space station planned for 2022. Một bản PDF được lưu trữ ở đây.

AP ngày 30/4/2021: China launches main part of its 1st permanent space station

Trung Quốc áp dụng quy định chống gián điệp nhắm vào “Các lực lượng thù địch”

Vào ngày 26/4/2021, Bộ An ninh Nhà nước Trung Quốc đã ban hành một quy định chống gián điệp mới, có hiệu lực ngay lập tức. Quy định này cho phép cơ quan an ninh quốc gia lập danh sách các công ty và tổ chức dễ bị nước ngoài xâm nhập, xử lý trên một phạm vi rộng của các tổ chức, bao gồm các trường đại học tiềm năng và các doanh nghiệp tư nhân, như thể họ là các cơ quan chính phủ nhạy cảm.

Quy định chỉ rõ rằng các cơ quan, nhóm xã hội, doanh nghiệp, tổ chức công cộng và các tổ chức xã hội khác chịu trách nhiệm chính về công tác bảo mật chống gián điệp của đơn vị.

Xem thêm:

Nhân dân Nhật báo ngày 26/4/2021: 国家安全部公布2021年第1号令《反间谍安全防范工作规定》–法治

Tân Hoa xã ngày 26/4/2021: 提升全社会特别是核心要害领域的安全防范工作能力和水平——国家安全部有关负责人就《反间谍安全防范工作规定》答记者问

Cư dân mạng phơi bày chức năng thu thập dữ liệu của TV thông minh sản xuất tại Trung Quốc

Mới đây, một cư dân mạng Trung Quốc đã phát hiện ra rằng chiếc TV nhà mình được trang bị hệ thống Android đang bí mật thực hiện hoạt động giám sát, quét tất cả các thiết bị mạng 10 phút một lần, thậm chí bao gồm cả thông tin của những người hàng xóm của anh ta.

Khi cảm thấy việc truyền tín hiệu TV chậm, anh ấy quyết định xem xét các dịch vụ nền đang chạy. Anh ấy tìm thấy một thứ gọi là ‘Dịch vụ dữ liệu Gozen’ mà anh ấy hoàn toàn không biết.

“Tôi thấy rằng thứ này quét các thiết bị mạng của gia đình tôi 10 phút một lần, gửi lại thông tin bao gồm tên máy chủ, MAC (Kiểm soát truy cập phương tiện), địa chỉ IP và thậm chí cả thời gian chờ của mạng. Nó cũng phát hiện SSID WiFi xung quanh (Bộ nhận dạng bộ dịch vụ ) tên và địa chỉ MAC được đóng gói và gửi tới tên miền gz-data .com. “

“Nói cách khác, với thông tin chẳng hạn như bất kỳ thiết bị thông minh hoặc điện thoại di động nào ở nhà, bất kỳ ai kết nối với WiFi và tên mạng WiFi của hàng xóm đều được thu thập và tải lên. Liệu chúng ta có thể chắc chắn đây không phải là một dịch vụ gián điệp?”

Gozen Data là một công ty Trung Quốc chuyên về dịch vụ dữ liệu lớn trên TV thông minh lớn, đạt hơn 100 triệu thiết bị đầu cuối TV thông minh được sản xuất tại Trung Quốc và chiếm 55% thị trường. Tính đến tháng 4 năm 2019, Gozen Data đã hợp tác lâu dài với một danh sách dài các công ty Trung Quốc và phương Tây bao gồm Sanyo, Toshiba và Philips, bằng cách cấy SDK (Bộ phát triển phần mềm) vào hệ điều hành của TV để thu thập dữ liệu TV thông minh.

Xing Jian, một nhà báo quen thuộc với công nghệ Internet, nói với Đài Á Châu Tự Do rằng chính phủ Trung Quốc đã sửa đổi hệ thống mã nguồn mở Android và sử dụng nó cho “Dự án Xueliang (雪亮 工程),” một mạng CNTT để khảo sát người dân sống ở nông thôn.

“Hệ thống Android được định vị lại cho ‘Dự án Xueliang’ này đã có thể đạt được mạng lưới video giám sát an ninh công cộng. Ứng dụng này thường xâm nhập vào điện thoại di động, TV và các thiết bị Android khác dưới dạng phần mềm gián điệp, tự động quét và thu thập thông tin chẳng hạn như mô hình thiết bị, cách sử dụng, phương tiện truyền thông xã hội và chuyển dữ liệu đến cơ sở dữ liệu của chính phủ. “

Xem thêm:

RFA ngày 27/4/2021: http://https//www.rfa.org/mandarin/yataibaodao/meiti/ql1-04272021042034.html

Hải cảnh Trung Quốc tăng thêm sức mạnh cho lệnh cấm đánh bắt cá đơn phương của Trung Quốc

Trung Quốc mới đây ban hành lệnh cấm đánh bắt cá có hiệu lực từ ngày 1/5/2021 áp dụng trên phạm vi các vùng biển Bột Hải, biển Hoàng Hải, biển Hoa Đông và vùng biển phía bắc vĩ tuyến 12 độ Bắc của Biển Đông.

Tờ Tân Hoa Xã dẫn tuyên bố của Hải cảnh Trung Quốc ngày 27/4/2021 cho biết hải cảnh Trung Quốc sẽ theo dõi chặt chẽ hơn các khu vực ven biển của nước này để đảm bảo việc thực thi lệnh cấm đánh bắt cá.

Hải cảnh Trung Quốc cũng như các cơ quan nông nghiệp và cảnh sát sẽ tăng cường tuần tra hàng hải để tăng cường giám sát các tàu đánh cá và các vùng biển quan trọng, tuyên bố cho biết thêm.

Các nhà chức trách có kế hoạch sử dụng tốt hơn các công nghệ giám sát trong quá trình này, tuyên bố cho biết, lưu ý rằng các bộ phận liên quan sẽ tăng cường tham vấn, phối hợp và chia sẻ thông tin với nhau.

Xem thêm:

Tân Hoa Xã ngày 27/4/2021: China Coast Guard to give teeth to summer fishing ban

Dương Khiết Trì gửi thông điệp về quan hệ Trung – Mỹ nhân kỷ niệm 50 năm ngoại giao bóng bàn

Bài xã luận đăng trên trang Nhân dân Nhật báo ngày 29/4/2021 có đoạn:

“Trung Quốc không có ý định gạt bỏ hệ thống chính trị và đường lối phát triển của Hoa Kỳ hay bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, cũng không phải là Trung Quốc muốn phổ biến hệ thống chính trị và con đường phát triển của mình tới những nơi khác. Tuy nhiên, nhân dân Trung Quốc sẽ không bao giờ nhượng bộ ai cố gắng thách thức Đảng Cộng sản Trung Quốc, hệ thống chính trị của Trung Quốc hoặc cơ cấu lãnh đạo của Đảng. Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của riêng mình …”

Lưu Vệ Đông, một chuyên gia về quan hệ Trung – Mỹ tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, nói rằng một trong những thông điệp chính trong bài báo của Dương Khiết Trì là Bắc Kinh sẽ không dung thứ cho bất kỳ lời chỉ trích nào đối với các nhà lãnh đạo Đảng Cộng sản hoặc hệ thống chính trị của họ.

Ông nói: “Phía Trung Quốc đang nói rõ rằng đây là lằn ranh đỏ của họ và nếu Mỹ chạm vào nó thì không còn chỗ cho sự hợp tác.”

Xem thêm:

Nhân dân Nhật báo ngày 29/4/2021: 以史鉴今，面向未来，把握中美关系正确方向–国际

Bản dịch tiếng Anh bài viết của Dương Khiết Trì: Drawing on History and Looking to the Future to Advance China-US Relations along the Right Track

South China Morning Post ngày 29/4/2021: China ‘won’t accept’ US challenges to its Communist politics, leaders

VI- PHÂN TÍCH/BÌNH LUẬN

Joshua Stone: Cạnh tranh với sự vươn lên vị thế cường quốc của Trung Quốc

(Vì đây là tư liệu có bản quyền nghiêm ngặt, chúng tôi không thể chia sẻ bản tiếng Anh nên sẽ lược dịch ở đây).

Vị thế cường quốc của Trung Quốc đã được khẳng định trong nhiều thế kỷ. Vị bá chủ cuối cùng, Nhà Thanh, đã mất Thiên mệnh và sụp đổ vào năm 1911 do sự phẫn uất gia tăng về việc triều đình không đáp ứng được những thách thức trong và ngoài nước, tạo ra một khoảng trống chính trị, ý thức hệ và an ninh ở Trung Quốc.

Trong thế kỷ 20, Trung Quốc đã cố gắng lấp đầy những khoảng trống mà đã từng khiến đất nước rơi vào tình trạng hỗn loạn. Giờ đây, Trung Quốc đang hướng ra bên ngoài để đảm bảo sự tồn tại và khôi phục tính ưu việt của mình. Các học giả quốc tế không cần phải suy đoán liệu việc Trung Quốc vươn lên vị thế cường quốc có diễn ra hòa bình hay không: quá khứ và hiện tại chính là phần mở đầu. Các quốc gia cũng không nên nhận thức sai vị trí của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Các chỉ dấu bạo lực của ĐCSTQ ở trong nước và xu hướng công kích nước ngoài phát đi tín hiệu mong muốn lật đổ các thể chế và sự ổn định của Đông Á. ĐCSTQ quan tâm đến tính ưu việt, không phải hòa bình. Hoa Kỳ phải dẫn đầu một liên minh quốc tế để đẩy Trung Quốc từ cưỡng chế trở lại tuân thủ. Sự thụ động của người Mỹ sẽ khiến trật tự tự do tử vong.

Joshua Stone là một chuyên gia quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc và là nghiên cứu sinh tiến sỹ khoa học chính trị tại Trường Chính sách và Chính phủ Schar tại Đại học George Mason (bang Virginia, Mỹ). Các nghiên cứu của ông tập trung vào các mối quan hệ an ninh Hoa Kỳ-Trung Quốc, chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc và các phương pháp cưỡng bức trong các vấn đề quốc tế. Stone là một cựu chiến binh của Quân đội Hoa Kỳ. 

Nguyễn Thành Trung: Luật Hải cảnh của Trung Quốc làm thay đổi cấu trúc an ninh khu vực Biển Đông thế nào?

Chỉ một tháng sau khi Luật Hải cảnh có hiệu lực, Trung Quốc đã neo đậu hàng trăm tàu cá ở đá Ba Đầu và bãi cạn Scarborough mà giới chuyên gia cho rằng đó là tàu dân quân biển. Tuy rằng trên bề mặt, hoạt động đó chưa đưa đến nhiều thay đổi hiện trạng, nhưng Luật hải cảnh Trung Quốc đã làm thay đổi cơ cấu an ninh khu vực. Đó là nhận định của Tiến sĩ Nguyễn Thành Trung, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế thuộc trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh.

Xem thêm:

RFA ngày 27/4/2021: Luật Hải cảnh của Trung Quốc làm thay đổi cấu trúc an ninh khu vực Biển Đông thế nào?

AMTI ngày 12/4/2021: How China’s Coast Guard Law Has Changed the Regional Security Structure

David Dollar: Cách tiếp cận Trung Quốc trong 100 ngày đầu tiên của Tổng thống Biden 

Trên trang của Viện Brookings, David Dollar viết rằng hiện Biden vẫn chủ yếu tiếp tục cách tiếp cận của người tiền nhiệm Donald Trump trong vấn đề Trung Quốc. Ngoại trưởng Antony Blinken đã chỉ ra rằng có ba loại vấn đề khi nói đến Trung Quốc: đó là những vấn đề mà sẽ đối đầu với Trung Quốc, những vấn đề cạnh tranh với Trung Quốc và những vấn đề có thể hợp tác trên cơ sở lợi ích chung. 100 ngày đầu tiên của Tổng thống Biden chủ yếu tập trung vào các khía cạnh đối đầu và cạnh tranh. Có rất ít bằng chứng về sự hợp tác, một ngoại lệ là việc Tập Cận Bình tham gia hội nghị thượng đỉnh trực tuyến về biến đổi khí hậu do Biden tổ chức.

Seth Cropsey: Lầu Năm Góc vẫn chưa nói rõ làm thế nào họ sẽ giành chiến thắng trong cuộc chiến trên biển chống lại Trung Quốc

Trong bài xã luận đăng trên trang The Wall Street Journal, tác giả nhận định rằng Trung Quốc có một chiến lược đơn giản: Không cho Hải quân Hoa Kỳ sử dụng các khả năng đáng gờm của mình để hỗ trợ các đồng minh và phá vỡ bá quyền khu vực – và cuối cùng là toàn cầu – mà các nhà cầm quyền Trung Quốc đang tìm kiếm. Trong khi đó, Hải quân Hoa Kỳ đang vướng vào tất cả các vấn đề phái sinh mà một chiến lược rõ ràng sẽ giải quyết như ngân sách, đào tạo, số lượng tàu và thành phần hạm đội. Hoa Kỳ hiện không có chiến lược hàng hải nào cho một cuộc xung đột sẽ diễn ra trên biển. Đây là vấn đề quan trọng nhất mà quân đội Mỹ phải đối mặt.

Ông Cropsey là giám đốc Trung tâm Sức mạnh biển Hoa Kỳ của Viện Hudson. Ông từng là sĩ quan hải quân và là thứ trưởng Hải quân trong chính quyền Reagan và George H.W. Bush.

Xem thêm:

The Wall Street Journal ngày 27/4/2021: America’s Naval Strategy Is at Sea

VII- NGHIÊN CỨU KHOA HỌC/BÁO CÁO CHÍNH SÁCH

Richard McGregor & Jude Blanchette: Kịch bản tương lai cho sự kế vị lãnh đạo thời hậu Tập Cận Bình

Sau gần 9 năm cầm quyền, Tập Cận Bình hiện là nhân vật thống trị áp đảo trong hệ thống chính trị Trung Quốc. Cùng một lúc, Tập nắm tất cả quyền chỉ huy quân đội, bộ máy Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) và hoạch định chính sách ngoại giao và kinh tế, trong khi loại bỏ hoặc khóa chặt các đối thủ cạnh tranh quyền lực. Tuy nhiên, động lực giành quyền lực của ông đã gây mất ổn định sự đồng thuận chính trị ưu tú và phá bỏ các quy tắc chia sẻ quyền lực đã phát triển từ những năm 1980. Bằng cách xóa bỏ giới hạn nhiệm kỳ đối với chức vụ Chủ tịch nước — và cho đến nay từ chối đề cử người kế nhiệm cho chức vụ này và các vị trí lãnh đạo khác của mình — Tập đã củng cố quyền lực của chính mình với chi phí là cuộc cải cách chính trị quan trọng nhất trong bốn thập kỷ qua: sự chuyển giao quyền lực thường xuyên và hòa bình. Khi làm như vậy, ông đã đẩy Trung Quốc tới một cuộc khủng hoảng kế tiếp gây bất ổn tiềm tàng, một cuộc khủng hoảng có ảnh hưởng sâu sắc đến trật tự quốc tế và thương mại toàn cầu.

Bài báo này đánh giá các kịch bản kế nhiệm khả năng lãnh đạo của Trung Quốc trong những năm và thập kỷ tới. Liệu ông Tập có giống với Stalin sau cuộc thanh trừng những năm 1930 –  loại bỏ triệt để các đối thủ và thu gọn hệ thống đến mức ông ta sẽ vẫn nắm quyền cho đến khi không còn có thể thực hiện các nhiệm vụ tại vị, để lại một cuộc chiến tranh kế vị? Hay hệ thống sẽ tạo ra phản ứng Newton chống lại quyền lực toàn diện của ông, buộc ông phải rời nhiệm sở sớm hoặc ít nhất là thúc đẩy anh ta lên lịch trình cho sự ra đi của mình? Ngoài ra, ông Tập có những lựa chọn nào cho con đường trung gian giữa những tình huống này, một sự kế thừa có trật tự trong 5 đến 10 năm tới?

Tải toàn văn ở đây.

———-

Dự án Đại Sự Ký Biển Đông đang nỗ lực duy trì tri thức mở, độc lập và phi chính trị. Mỗi sản phẩm của Dự án đều được thực hiện với thái độ nghiêm túc, khoa học dù trong giới hạn thời gian cá nhân của các thành viên và cộng tác viên Dự án. Nếu độc giả thấy sản phẩm của Dự án Đại Sự Ký Biển Đông hữu ích, hãy chung tay với Dự án để Dự án có thể duy trì hoạt động. Xem hướng dẫn tài trợ ở đây: https://dskbd.org/tai-tro-cho-du-an/. Báo cáo tài chính sẽ được tổng kết vào cuối năm. Chúng tôi xin trân trọng cảm ơn.