(Tuần từ 12/07 – 19/07/2021)
Thực hiện: Nguyễn Nhật Minh, Lê Đức Tâm, Lưu Việt Hà, Trần Phạm Bình Minh, Lê Xuân Phương, Đỗ Xuân Hồng
Biên tập: Vân Phạm
Nguồn tư liệu: Nhóm South China Sea News
Tải Bản PDF ở
———-
Trong Bản Tin Biển Đông Số 72 có những nội dung sau:
I- KỶ NIỆM NĂM NĂM PHÁN QUYẾT TÒA TRỌNG TÀI VỤ KIỆN BIỂN ĐÔNG
II- CHUYỂN ĐỘNG ASEAN VÀ ĐỐI TÁC
III- CHUYỂN ĐỘNG ẤN ĐỘ DƯƠNG – THÁI BÌNH DƯƠNG
IV- CHUYỂN ĐỘNG TRUNG QUỐC
V- QUAN HỆ HOA KỲ – TRUNG QUỐC
VI- QUAN HỆ ÚC – TRUNG QUỐC
VII- HOA KỲ-NGA-TRUNG QUỐC
VIII- PHÂN TÍCH/BÌNH LUẬN
IX- BÁO CÁO CHÍNH SÁCH/NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
———–
I- NĂM NĂM PHÁN QUYẾT TÒA TRỌNG TÀI VỤ KIỆN BIỂN ĐÔNG
Ngoại trưởng Australia lên tiếng nhân kỷ niệm 5 năm phán quyết Biển Đông
Tiếp nối tuyên bố của các quốc gia trong và ngoài khu vực, hôm 12/7/2021, Ngoại trưởng Australia Marise Payne đã ra tuyên bố trong đó kêu gọi các bên tuân thủ phán quyết “cuối cùng và ràng buộc” này, cũng như khẳng định tiếp tục ủng hộ các quốc gia tìm kiếm giải pháp hòa bình giải quyết tranh chấp và phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS/
Xem thêm:
Website của Ngoại trưởng Australia ngày 12/7/2021: Marking the 5th Anniversary of the South China Sea Arbitral Award
Mỹ thực hiện hoạt động tự do hàng hải ở Biển Đông
Như đã được đề cập trong Bản Tin Biển Đông số 71, ngày 12/7/2021, tàu khu trục USS Benfold đã thực hiện hoạt động tự do hàng hải (FONOP) tại khu vực quần đảo Hoàng Sa tròn 5 năm sau phán quyết của Tòa Trọng tài về vụ kiện ở Biển Đông
Phía Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích hành động của Mỹ là vi phạm chủ quyền của Trung Quốc, làm tổn hại đến hòa bình và ổn định ở Biển Đông đồng thời tuyên bố Hải quân nước này đã xua đuổi tàu Mỹ ra khỏi khu vực. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên cho biết: “Trung Quốc sẽ tiếp tục kiên quyết bảo vệ chủ quyền, quyền, lợi ích và an ninh của mình theo quy định của pháp luật, bảo vệ vững chắc quan hệ hữu nghị, hợp tác với các nước trong khu vực, bảo vệ vững chắc hòa bình và ổn định ở Biển Đông”. Trong khi đó, Điền Quân Lý, Phát ngôn viên của Bộ Tư lệnh Quân khu miền Nam của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc cho biết, tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Benfold đã được cảnh báo rời đi sau khi “xâm phạm” vào vùng biển của Trung Quốc. “Hành động của quân đội Mỹ đã vi phạm nghiêm trọng chủ quyền và an ninh của Trung Quốc; gây tổn hại nghiêm trọng đến hòa bình, ổn định của Biển Đông; vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế và các chuẩn mực trong quan hệ quốc tế và là bằng chứng rõ ràng hơn rằng Mỹ đang thực hiện bá quyền hàng hải để gây ra quân sự hóa Biển Đông”, ông Điền Quân Lý nói.
Hải quân Mỹ đã bác bỏ tuyên bố của Trung Quốc rằng quân đội nước này đã xua đuổi tàu khu trục USS Benfold ra khỏi Biển Đông đồng thời tuyên bố USS Benfold đã tiến hành FONOP phù hợp với luật pháp quốc tế và sau đó tiếp tục tiến hành các hoạt động bình thường ở vùng biển quốc tế. Tuyên bố được đăng tải trên website của Hạm đội 7 khẳng định, hoạt động của USS Benfold đã khẳng định các quyền tự do hàng hải trong vùng lân cận của quần đảo Hoàng Sa là phù hợp với luật pháp quốc tế đồng thời thách thức yêu sách đường cơ sở thằng quanh quần đảo Hoàng Sa của Trung Quốc.
“Hoa Kỳ cũng phản đối tuyên bố năm 1996 của Trung Quốc về các đường cơ sở thẳng bao gồm quần đảo Hoàng Sa. Bất kể bên tuyên bố chủ quyền nào đối với các đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa, các đường cơ sở thẳng không thể được vẽ một cách hợp pháp xung quanh toàn bộ quần đảo Hoàng Sa. …Hơn nữa, luật pháp quốc tế không cho phép các quốc gia lục địa, như Trung Quốc, thiết lập các đường cơ sở xung quanh toàn bộ các nhóm đảo phân tán. Với những đường cơ sở này, Trung Quốc đã cố gắng yêu sách thêm các vùng nội thủy, lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa được hưởng theo luật quốc tế. Bằng cách tiến hành hoạt động này, Hoa Kỳ đã chứng minh rằng những vùng biển này nằm ngoài những gì mà Trung Quốc có thể tuyên bố hợp pháp là lãnh hải của mình và rằng các đường cơ sở thẳng mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền xung quanh quần đảo Hoàng Sa là không phù hợp với luật pháp quốc tế.” – Trích tuyên bố trên website của Hạm đội 7.
Trước đó, trong tháng 5/2021, Mỹ cũng đã bác bỏ tuyên bố tương tự của Trung Quốc sau khi tàu khu trục USS Curtis Wilbur thực hiện FONOP gần quần đảo Hoàng Sa.
Xem thêm:
Hạm đội 7 ngày 12/7/2021: 7th Fleet conducts Freedom of Navigation Operation
South China Morning Post ngày 12/7/2021: Leave or bear consequences, China warns US destroyer near disputed South China Sea islands
USNI ngày 12/7/2021, Navy Denies Chinese Forces Chased Away Destroyer During FONOP
—–
II- CHUYỂN ĐỘNG ASEAN VÀ CÁC ĐỐI TÁC
Facebook gỡ một số tài khoản được cho là liên quan đến chính quyền Việt Nam
Theo Reuters, hôm 8/7/2021, Facebook đã gỡ bỏ một số nhóm và tài khoản vì “điều phối các nỗ lực nhằm báo cáo nội dung với số lượng lớn”. Đây được cho là các tài khoản của “lực lượng 47” của Việt Nam. Bộ Ngoại giao Việt Nam chưa đưa ra bình luận về vấn đề này.
Xem thêm:
Reuters ngày 9/7/2021: How Vietnam’s ‘influencer’ army wages information warfare on Facebook
Báo cáo của Simularity về việc tàu Trung Quốc xả thải gây hủy hoại môi trường tại quần đảo Trường Sa
Ngày 12/7/2021, một báo cáo của Công ty Simularity chuyên về ảnh vệ tinh có trụ sở tại Mỹ cho biết hàng trăm tàu neo tại khu vực cụm Sinh Tồn, quần đảo Trường Sa đã xả chất thải chưa qua xử lý trong đó có phân người đã hủy hoại các rạn san hô và tạo ra một “vùng chết”, nơi cá không thể sinh sản được nữa.
Giám đốc điều hành Simularity, Liz Derr đã nói rằng, bà “không thể xác minh rằng những con tàu này có phải đến từ Trung Quốc hay không dựa trên hình ảnh và dữ liệu vệ tinh”, nhưng “Lực lượng Bảo vệ bờ biển Philippines đã chụp nhiều bức ảnh về những con tàu này kể từ tháng 3 và họ rõ ràng là tàu Trung Quốc”. “Các rạn san hô về cơ bản là môi trường sống của rất nhiều loài và đó là nơi hầu hết các loài cá đến sinh sản và đẻ trứng. Và nếu môi trường sống ở rạn san hô bị phá hủy, cá sẽ không đến đó để đẻ trứng nữa,” bà Liz Derr nói.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Mania đã bác bỏ báo cáo của Công ty Simularity đồng thời tố cáo bản báo cáo này được lập ra nhằm mục đích khơi dậy sự thù ghét đối với Trung Quốc.
Bộ Môi trường và Tài nguyên Thiên nhiên, Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao của Philippines cho biết sẽ xem xét các báo cáo về cáo buộc Trung Quốc xả thải chưa qua xử lý xuống Biển Đông. Trong khi đó, các nhà khoa học Philippines trước đó đã cảnh báo về “thiệt hại sinh thái nghiêm trọng” do sự xâm nhập của Trung Quốc ở Biển Đông. Một nghiên cứu năm 2017 của John McManus cho biết các hình ảnh vệ tinh cho thấy ít nhất 160 km vuông rạn san hô đã bị phá hủy, trong đó có 17 km vuông bị xóa sổ hoàn toàn do Trung Quốc xây dựng các đảo nhân tạo. Ít nhất 143 km vuông rạn san hô cũng đã bị phá hủy do nạo vét và khai thác ngao khổng lồ.
Xem thêm:
Simularity ngày 12/7/2021: Sewage From Anchored Ships Is Damaging Spratly Reefs
Leland Smith et al. (2019) Evidence of Environmental Changes Caused by Chinese Island-Building
PhilStar, ngày 16/7/2021, Chinese Embassy focuses on ship photo to dismiss reported dumping as fake
Rappler, ngày 16/7/2021, China denies ships’ sewage dumping in Spratlys
Global Nation, ngày 16/7/2021, China accuses Simularity of ‘demonizing’ Beijing in waste-dumping report
One News, ngày 14/7/2021, DENR, DND, DFA To Look Into China’s Reported Human Waste Dumping In Spratlys
The Star, ngày 15/7/2021, Before China dropped waste in West Philippine Sea, reclamation already exacted its toll: scientists
Tàu khảo sát, nghiên cứu khoa học biển của Trung Quốc xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Philippines, Malaysia và tiếp tục hoạt động tại khu vực quần đảo Trường Sa
Ngày 13/7/2021, tàu Thẩm Quát đã rời khu vực Subi – Thị Tứ trở về hoạt động tại khu vực phía đông nam đảo Hải Nam kết thúc đợt hoạt động kéo dài gần 2 tuần tại quần đảo Trường Sa.
Trong khi đó, tàu Hướng Dương Hồng 14 cũng đã hoạt động tại quần đảo Trường Sa từ ngày 28/6 (khu vực đá Tư Nghĩa từ 28 đến 30/6 và khu vực đá Chữ Thập từ ngày 1/7 đến hiện tại). Trước đó, Hướng Dương Hồng 14 cũng đã hoạt động tại đá Subi từ 8 đến 16/6 và đá Chữ Thập từ 17 đến 19/6/2021.
Sơ đồ hoạt động của tàu Hướng Dương Hồng 14. Ảnh: Lê Đức Tâm/Dự án Đại Sự Ký Biển Đông/Marine Traffic.
Tại khu vực giữa Biển Đông, tàu Thám Bảo Hiệu đã hoạt động từ ngày 12/7 và đã đi vào vùng đặc quyền kinh tế của Philippines trong ngày 15/7 với khoảng cách gần nhất đến bờ biển nước này khoảng 125 hải lý. Ngoài ra, tàu khảo sát Thám Tác 2 (Tan Suo Er Hao) cũng hoạt động tại khu vực giữa Biển Đông từ ngày 8 đến 15/7 nhưng không đi vào vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.
Tàu Hướng Dương Hồng 10 đã hoạt động tại vùng biển gần cụm bãi cạn Luconia, cách bờ biển Malaysia từ 105 đến 150 hải lý bắt đầu từ ngày 10/7/2021.
Ứng viên đại sứ Mỹ tại Việt Nam điều trần trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện
Ngày 13/7/2021, ứng viên đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper đã ra điều trần trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ. Trong phiên điều trần, ông Knapper đề ra bốn lĩnh vực ưu tiên phát triển quan hệ hai nước, bao gồm an ninh, thương mại và đầu tư, hậu quả chiến tranh và nhân đạo, quan hệ nhân dân. Ông khẳng định mục tiêu của Mỹ là bảo vệ quyền lợi của nước này, cũng như hỗ trợ sự phát triển của một nước Việt Nam mạnh, phồn vinh và độc lập, đóng góp vào an ninh thế giới, tôn trọng nhân quyền và pháp quyền.
Mặt khác, ông Knapper cho rằng thách thức trong mối quan hệ hai nước là vấn đề nhân quyền. Nếu được nhậm chức, ông sẽ yêu cầu Chính phủ Việt Nam tôn trọng các quyền tự do ngôn luận, lập hội, hội họp ôn hoà và tôn giáo hoặc tín ngưỡng. Ông cho rằng chỉ khi Mỹ nhận thấy những tiến bộ đáng kể của Việt Nam về nhân quyền thì mối quan hệ đối tác hai bên mới có thể phát huy hết tiềm năng.
Xem thêm:
Toàn văn tuyên bố của ông Knapper tại đây
Video phiên điều trần tại đây
Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN – Mỹ
Ngày 14/7/2021 (13/7 theo giờ Mỹ), Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN – Mỹ đã được tổ chức theo hình thức trực tuyến. Trong cuộc gặp, ông Blinken tái khẳng định cam kết với vai trò trung tâm của ASEAN và xây dựng quan hệ ASEAN – Mỹ. Về Biển Đông, ông Blinken bác bỏ “các yêu sách biển phi pháp” của Trung Quốc, khẳng định Mỹ ủng hộ các nước Đông Nam Á có tuyên bố chủ quyền đối phó với sự cưỡng ép của Trung Quốc. Ông cũng cam kết ủng hộ một khu vực Mekong tự do và rộng mở trong khuôn khổ Mối quan hệ Đối tác Mekong – Hoa Kỳ. Ngoài ra, các ngoại trưởng còn trao đổi về các vấn đề như đại dịch Covid-19, khí hậu hay tình hình Myanmar.
Trước đó, hội nghị này được lên lịch hôm 25/5. Tuy vậy, vấn đề kỹ thuật từ phía Mỹ đã khiến hội nghị không thể diễn ra.
Xem thêm:
Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 13/7/2021: Secretary Blinken’s Meeting with ASEAN Foreign Ministers and the ASEAN Secretary General
Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam ngày 13/7/2021: Cuộc họp giữa Ngoại trưởng Bliken và các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và Tổng Thư ký ASEAN
Thế giới & Việt Nam ngày 14/7/2021: Hoan nghênh Hoa Kỳ đã hỗ trợ cung cấp vaccine ngừa Covid-19 cho các nước ASEAN
Các hiệp hội doanh nghiệp Mỹ kêu gọi chính phủ không áp thuế quan lên Việt Nam
Theo Bloomberg, 76 hiệp hội doanh nghiệp hàng đầu của Mỹ, bao gồm Phòng Thương mại Mỹ, Hiệp hội Bán lẻ Mỹ và Hiệp hội Internet Mỹ, gửi thư đến Trưởng Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai để đề nghị Mỹ không áp đặt thuế quan lên Việt Nam.
“Nếu chính quyền quan ngại về một số nhân tố trong quan hệ thương mại của Mỹ với Việt Nam, can dự là cần thiết – không phải là thêm thuế quan”, bức thư của các hiệp hội có đoạn nói.
Xem thêm:
Bloomberg ngày 15/7/2021: U.S. Business Groups Urge Trade Chief to Forgo Vietnam Tariffs
Lãnh đạo Việt Nam, Indonesia điện đàm
Ngày 15/7/2021, Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Indonesia Joko Widodo đã điện đàm về hợp tác song phương, cũng như các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, bao gồm đại dịch Covid-19, thương mại, Biển Đông, Myanmar… Hai nhà lãnh đạo cũng nhất trí thúc đẩy đàm phán phân định vùng đặc quyền kinh tế chồng lấn, giải quyết vấn đề phát sinh trên tinh thần hữu nghị và đối tác chiến lược.
Xem thêm:
Báo Tin Tức ngày 15/7/2021: Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc điện đàm với Tổng thống Indonesia
Tổng bí thư Việt Nam điện đàm với Tổng thống Hàn Quốc
Cũng trong ngày 15/7/2021, Tổng bí thư Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đã tiến hành điện đàm. Ông Moon khẳng định Việt Nam là đối tác trọng tâm trong Chính sách hướng Nam mới tăng cường của Hàn Quốc. Ông Moon đề nghị Việt Nam, với vai trò ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, đóng vai trò giúp nối lại đối thoại liên Triều. Trong khi đó, thông báo của cả hai nước đều không nhắc cụ thể tới tình hình Biển Đông.
Xem thêm:
Thế giới & Việt Nam ngày 15/7/2021: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in
Korea Times ngày 15/7/2021: Moon and Vietnam’s top leader hold phone talks, agree on closer cooperation
KBS Tiếng Việt ngày 16/7/2021: Tổng thống Moon Jae-in điện đàm với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
Nga quảng cáo khí tự nhiên tới Đông Nam Á
Trong phiên hội thảo hôm 15/7/2021 được tổ chức bởi Hội đồng Kinh doanh Nga – ASEAN và Cơ quan Năng lượng Nga, Tổng giám đốc Cơ quan Năng Lượng Nga Alexey Kulapin cho rằng khí tự nhiên là cách sạch nhất mà rẻ nhất để ASEAN thay thế than và dầu diesel. Tuy vậy, các diễn giả khác chỉ ra một số khó khăn để các nước ASEAN chấp nhận khí tự nhiên như sự biến động về giá và nguồn cung.
Xem thêm:
Eco-Business ngày 16/7/2021: Russia is promoting natural gas to Southeast Asia as an ‘eco-friendly’ fuel. Một bản PDF được lưu trữ tại đây
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ sẽ thăm Singapore, Việt Nam và Philippines
Ngày 19/7/2021, Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin III sẽ bắt đầu chuyến công du tới Đông Nam Á từ ngày 23/7 và thăm 3 nước Singapore, Việt Nam và Philippines. Chuyến công du nhằm thể hiện sự coi trọng của Chính quyền Biden-Harris đối với Đông Nam Á và ASEAN như một phần thiết yếu của kiến trúc Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Xem thêm:
Bộ Quốc phòng Mỹ ngày 19/7/2021: Statement From Pentagon Press Secretary John F. Kirby on Upcoming Secretary of Defense Tra
Duterte muốn đối thoại với các quan chức Hoa Kỳ về Thỏa thuận Lực lượng Thăm viếng
Tổng thống Rodrigo Duterte hôm thứ Hai cho biết ông có kế hoạch nói chuyện với các quan chức Hoa Kỳ về Thỏa thuận các Lực lượng Thăm viếng giữa Philippines và Hoa Kỳ.
Vào tháng 6, Philippines một lần nữa đình chỉ quyết định hủy bỏ thỏa thuận quan trọng điều chỉnh sự hiện diện của quân đội Mỹ tại nước này, trong bối cảnh Trung Quốc tiếp tục gây áp lực trên biển.
Xem thêm:
ABS-CBN News ngày 20/7/2021: Duterte seeks dialogue with US officials on VFA — ‘It’s on the table’
—–
III- CHUYỂN ĐỘNG ẤN ĐỘ DƯƠNG – THÁI BÌNH DƯƠNG
Một dự luật mới của Hoa Kỳ nêu bật sự can dự của Trung Quốc xung quanh căn cứ hải quân Ream và Sân bay Quốc tế Dara Sakor của Campuchia, hai dự án mà cuối cùng có thể được sử dụng cho các hoạt động quân sự
Một dự luật phân bổ cho các hoạt động của Mỹ ở nước ngoài, do đại diện đảng Dân chủ Barbara Lee đưa ra vào ngày 6/7/2021, nhấn mạnh mối quan tâm ngày càng tăng của Washington về ảnh hưởng của Trung Quốc ở Campuchia. Đạo luật Phân bổ Tài chính cho các Chương trình 2022 của Bộ Ngoại giao, Hoạt động Nước ngoài và Các chương trình liên quan quy định rằng các quỹ được phân bổ cho chính phủ Campuchia sẽ phải kèm theo điều kiện có điều kiện chống lại sự can thiệp của Trung Quốc.
Đạo luật kêu gọi chính phủ Campuchia duy trì tình trạng trung lập của Căn cứ Hải quân Ream và sự phát triển xung quanh Sân bay Quốc tế Dara Sakor. Mỹ nghi ngại cả hai địa điểm có thể bị Quân Giải phóng Nhân dân (PLA) khai thác.
Hai tòa nhà mới đã được xây dựng vào mùa xuân vừa qua tại Căn cứ Hải quân Ream, ngay sau khi phá hủy hai công trình gần đó do Mỹ tài trợ. Sân bay Quốc tế Dara Sakor, ngay phía bắc của căn cứ, nằm cạnh một khu nghỉ dưỡng đang được xây dựng bởi Tập đoàn Phát triển Ưu Liên của Trung Quốc (UDG). UDG, công ty có hợp đồng thuê địa điểm 99 năm, đã bị Mỹ trừng phạt vào năm ngoái vì phá hủy đất để xây dựng khu nghỉ dưỡng.
Công nghệ mạng và viễn thông Trung Quốc
Dự luật phân bổ cũng giải quyết các nỗ lực rộng rãi của Hoa Kỳ nhằm kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Dự luật sẽ cung cấp 300 triệu USD cho Quỹ chống ảnh hưởng của CHND Trung Hoa. Luật cũng quy định rằng các quỹ của Hoa Kỳ trong khu vực không được sử dụng cho các dự án liên quan đến Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc hoặc cho công nghệ mạng và viễn thông cũng như công nghệ sinh học của Trung Quốc.
Xem thêm:
Ứng viên Bộ trưởng Hải quân Hoa Kỳ ủng hộ việc phát triển hạm đội trong bối cảnh Trung Quốc mở rộng tầm ảnh hưởng
Trong buổi điều trần trước Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, ông Carlos Del Toro, người được Tổng thống Biden đề cử giữ chức Bộ trưởng Hải quân Hoa Kỳ, đã nhắc lại lời kêu gọi xây dựng một hạm đội lớn hơn để cân bằng với sự trỗi dậy của Trung Quốc đồng thời cam kết về trọng tâm của Chiến lược Quốc phòng quốc gia tại Thái Bình Dương cũng như thúc đẩy chế tạo tàu không người lái và bảo vệ Đài Loan.
“Khi chúng ta chuyển từ chiến lược trên bộ trong 20 năm qua chống lại các cuộc chiến ở Trung Đông sang chiến lược trên biển ở Thái Bình Dương đặc biệt là trong nỗ lực ngăn chặn Trung Quốc, tôi tin rằng Hải quân của chúng ta sẽ cần thêm nguồn lực để có thể phát huy hết hiệu quả chiến đấu”, ông Carlos Del Toro trả lời trong buổi điều trần.
Khi được hỏi về kịch bản Trung Quốc có thể tấn công Đài Loan vốn đã được nhiều quan chức quốc phòng Hoa Kỳ cảnh báo, ông Del Toro cho biết điều này hoàn toàn có thể xảy ra và Hải quân nên chuẩn bị xây dựng kịch bản để điều đó không xảy ra và coi đây là trọng tâm trong kế hoạch hành động của ông sau khi nhậm chức.
Xem thêm:
USNI ngày 13/7/2021: SECNAV Nominee Del Toro Supports Growing U.S. Fleet as China Expands Influence
Nhật Bản lần đầu loại bỏ Đài Loan ra khỏi bản đồ Trung Quốc đồng thời đề cập đến sự ổn định của Đài Loan trong sách trắng Quốc phòng
Nhật Bản lần đầu tiên đề cập đến tầm quan trọng của sự ổn định xung quanh Đài Loan trong sách trắng Quốc phòng hàng năm được phát hành ngày 13/7/2021 vừa qua đồng thời bày tỏ sự quan ngại về hòn đảo vốn là tâm điểm căng thẳng giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ.
“Sự ổn định của tình hình xung quanh Đài Loan rất quan trọng không chỉ đối với an ninh của đất nước chúng tôi mà còn đối với sự ổn định của cộng đồng quốc tế”, Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết trong sách trắng của mình. “Đất nước chúng ta phải hết sức chú ý đến điều này, với tinh thần cảnh giác cao hơn nữa”.
Sách trắng Quốc phòng Nhật Bản năm 2021 cũng lần đầu tiên loại bỏ Đài Loan khỏi bản đồ Trung Quốc, một động thái được dự đoán là Nhật Bản sẽ chấm dứt chính sách “Một Trung Quốc” trong vấn đề Đài Loan. Ngoài ra, Sách trắng 2021 cũng tập trung đáng kể vào các mối đe dọa mà Trung Quốc gây ra đối với khu vực do các hành động ngày càng quyết liệt của nước này tại các vùng biển xung quanh như Biển Đông và khu vực Thái Bình Dương.
Bộ Ngoại giao Đài Loan hoan nghênh cách diễn đạt trong sách trắng của Nhật Bản, trong một tuyên bố cho biết Đài Bắc sẽ “tiếp tục thúc giục các quốc gia cùng chí hướng chú ý đến tầm quan trọng của an ninh và hòa bình ở eo biển Đài Loan đối với sự thịnh vượng và ổn định của khu vực”.
Trong khi đó, phát biểu trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 13/7, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Triệu Lập Kiên đã “kiên quyết phản đối” cách diễn đạt trong sách trắng của Nhật Bản, tố cáo Nhật Bản “can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc” và đề nghị nước này “không can thiệp vào các vấn đề Đài Loan”.
Xem thêm:
Bản tóm tắt tiếng Anh Sách trắng Quốc phòng Nhật Bản
Bloomberg ngày 13/7/2021: Japan for First Time Mentions Taiwan Stability in Defense Paper
MSN ngày 16/7/2021: Japan ends one-China policy, new map no longer shows Taiwan as part of China
Lãnh đạo toàn cầu tìm kiếm quan hệ đối tác công nghệ mới để chống lại mối đe dọa từ Trung Quốc
Ngày 13/7/2021, tại sự kiện do Ủy ban An ninh Quốc gia về Trí tuệ Nhân tạo tổ chức, các quan chức an ninh hàng đầu của Hoa Kỳ và quốc tế đã kêu gọi quan hệ đối tác mới để đối phó với ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trong lĩnh vực công nghệ. Tại sự kiện này các nhà lãnh đạo cấp cao từ NATO, Lầu Năm Góc đến Ấn Độ – Thái Bình Dương đã cảnh báo về mối đe dọa đối với nhân quyền và an ninh bởi sự trỗi dậy công nghệ Trung Quốc và tham vọng lãnh đạo thế giới về trí tuệ nhân tạo, cũng như định hình cách sử dụng các công nghệ mới nổi bằng cách tác động đến các cơ quan thiết lập tiêu chuẩn toàn cầu. Các nhà lãnh đạo cho biết, việc cho phép Trung Quốc định hình tiêu chuẩn toàn cầu đe dọa nhân quyền, đồng thời chỉ trích việc chính phủ Trung Quốc sử dụng tính năng nhận dạng khuôn mặt để nhắm vào nhóm thiểu số Duy Ngô Nhĩ trong nước.
Xem thêm:
C4ISR ngày 14/7/2021: Global leaders seek new technology partnerships to counter threat posed by China
Uỷ ban Đối ngoại Hạ viện Hoa Kỳ thông qua Đạo luật Đảm bảo Sự tham gia và Lãnh đạo Toàn cầu của Mỹ
Hôm 15/7/2021, Chủ tịch Uỷ ban Đối ngoại Hạ viện Hoa Kỳ Gregory W. Meeks đã ra thông cáo cho biết Uỷ ban đã thông qua Đạo luật H.R. 3524, Đạo luật Đảm bảo Sự tham gia và Lãnh đạo Toàn cầu của Mỹ (gọi tắt là EAGLE Act).
Theo Meeks, sự lãnh đạo được hướng dẫn bởi các giá trị Mỹ là trọng tâm của Đạo luật EAGLE, bao gồm các điều khoản “mạnh mẽ nhất từ trước tới nay” để ứng phó với nạn diệt chủng người Tân Duy Nhĩ của Trung Quốc, đồng thời củng cố mối quan hệ ngoại giao, an ninh kinh tế của Mỹ với Đài Loan. Dự luật cung cấp quyền tị nạn và được bảo vệ tạm thời cho người Hồng Kông. Dự luật đảm bảo Mỹ sẽ không bị tụt hậu về mặt kinh tế trong lĩnh vực năng lượng xanh, giải quyết khủng hoảng khí hậu bằng cách gây áp lực đa phương với Trung Quốc, nước thải ra khí nhà kính lớn nhất, có trách nhiệm giải trình. Dự luật cung cấp các giải pháp thay thế cho Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc.
Dự luật kêu gọi chính phủ Hoa Kỳ tăng cường gắn kết với các đồng minh và đối tác ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và tăng cường giao lưu nhân dân giữa Hoa Kỳ và các quốc gia Đông Nam Á. Dự luật hỗ trợ việc thành lập Nhóm làm việc Nội Nghị viện Bộ Tứ để thúc đẩy mối quan hệ giữa các nhà lập pháp Hoa Kỳ, Nhật Bản, Úc và Ấn Độ.
Dự luật bao gồm các điều khoản quan trọng của Đạo luật WMD (Vũ khí hủy diệt hàng loạt) nhằm chống lại việc Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa phổ biến tên lửa đạn đạo và công nghệ hạt nhân tới Trung Đông.
Dự luật kéo dài thời hạn của Asia Reassurance Initiative Act thêm 3 năm đến năm 2026 và mở rộng thẩm quyền cho phép trích lập từ 1,5 tỷ USD/1 năm lên 2 tỷ USD/1 năm. Đây là dự luật hỗ trợ các ưu tiên của Hoa Kỳ ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Xem thêm:
U.S. House of Representatives ngày 15/7/2021: Chair Meeks Issues Statement on EAGLE Act Passage
The Economic Times ngày 16/7/2021: United States Congressional committee passes EAGLE Act to address challenges posed by China
Không quân Mỹ điều hàng chục máy bay chiến đấu tàng hình F-22 tới Thái Bình Dương trong bối cảnh căng thẳng với Trung Quốc
Lực lượng Không quân Thái Bình Dương tại Hawaii trong tuần này cho biết, khoảng 25 chiếc máy bay F-22 Raptor sẽ được triển khai tới các đảo Guam và Tinian cho chiến dịch Pacific Iron 2021 diễn ra trong tháng này. F-22 là máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5, là máy bay chiến đấu tiên tiến nhất thế giới với công nghệ tàng hình cùng hệ thống cảm biến trên máy bay được kết nối với hệ thống thông tin bên ngoài để giúp phi công có cái nhìn chi tiết hơn về không gian chiến đấu. Không quân Mỹ hiện có khoảng 180 máy bay F-22 trong đội hình và đây là đợt triển khai máy bay F-22 tại Thái Bình Dương lớn nhất từ trước tới nay so với từ 6 đến 12 máy bay trước đó. Do khả năng tránh được sự phát hiện của radar, F-22 được kỳ vọng sẽ là một trong những vũ khí đầu tiên được sử dụng trong bất kỳ cuộc xung đột nào với nhiệm vụ tiêu diệt hệ thống phòng không của đối phương và các nhiệm vụ khác.
Theo Carl Schuster, một nhà phân tích quốc phòng tại Hawaii đồng thời là cựu Giám đốc Trung tâm Tình báo chung của Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương, không quân Trung Quốc có khoảng 20 đến 24 máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 đang hoạt động nhưng khả năng của Bắc Kinh đang được cải thiện với tốc độ nhanh chóng.
Xem thêm:
Edition ngày 16/7/2021: US Air Force to send dozens of F-22 fighter jets to the Pacific amid tensions with China
Tàu giám sát đại dương Hoa Kỳ hoạt động tại Biển Đông
Ngày 14/7/2021, tổ chức Sáng Kiến Theo dõi Chiến lược Nam Hải (South China Sea Strategic Probing Initiative) tại Đại học Bắc Kinh, Trung Quốc đã đăng tải bài viết trên Twitter của mình về hoạt động của các tàu giám sát đại dương Hoa Kỳ tại Biển Đông căn cứ trên dữ liệu AIS. Theo đó, trong nửa đầu năm 2021, 5 tàu giám sát đại dương của Hoa Kỳ đã hoạt động tại Biển Đông tổng cộng 11 đợt bao gồm: USNS Able ( 2 đợt: giữa tháng 1 và cuối tháng 4/2021), USNS Effective (2 đợt: giữa tháng 2 và cuối tháng 5/2021), USNS Impeccable (2 đợt: từ cuối tháng 2 đến đầu tháng 3 và cuối tháng 3/2021), USNS Loyal (2 đợt: từ giữa tháng 2 đến cuối tháng 3 và từ đầu tháng 4 đến đầu tháng 5/2021) và USNS Victorious (3 đợt: từ đầu tháng 1 đến giữa tháng 2, đầu tháng 5 và đầu tháng 6 đến đầu tháng 7/2021).
Xem thêm:
SCS Probing Initiative, ngày 14/7/2021: AIS data reveals that the U.S. has been successively deploying all of its 5 ocean surveillance ships into the sensitive waters of the #SouthChinaSea on an almost daily basis, in the first half of 2021.
IV- CHUYỂN ĐỘNG TRUNG QUỐC
Matthew P. Funaiole & Joseph S. Bermudez Jr.: Báo cáo tiến độ tàu sân bay Type 003 của Trung Quốc
Hình ảnh vệ tinh do Maxar Technologies chụp ngày 12/7/2021 cho thấy việc đóng tàu sân bay thứ 3, Type 003 của Trung Quốc đã đạt được những tiến độ đáng kể trong đó việc xây dựng sàn đáp, các cấu trúc bên trên đã gần hoàn tất với kích thước chiều dài khoảng 318 mét giống như các ước tính trước đó. Một số kết cấu chính trong thiết kế của Type 003 cũng đã được xác nhận, cụ thể:
– Type 003 sẽ có sàn đáp phẳng; ba kênh hoạt động của hệ thống máy phóng dài khoảng 105 mét.
– Hai thang máy của Type 003 dường như rộng hơn thang máy của tàu sân bay Sơn Đông.
– Trung tâm chỉ huy trên boong cùng với các thiết bị liên lạc và rada đã được thiết kế lại và nhỏ hơn so với hai tàu sân bay trước đó của Trung Quốc.
Những hình ảnh mới cho thấy với tiến độ hiện tại có thể Type 003 có thể sẽ được hạ thủy vào cuối năm nay.
Xem thêm:
CSIS ngày 14/7/2021: Progress Report on China’s Type 003 Carrier
—–
V- QUAN HỆ HOA KỲ – TRUNG QUỐC
Tân Hoa xã: Hoa Kỳ đã từ chối cấp thị thực sinh viên cho hơn 500 ứng viên Trung Quốc trong ngành Khoa học và Kỹ thuật
Theo Tân Hoa Xã ngày 6/7/2021, chính phủ Hoa Kỳ đã từ chối hơn 500 đơn xin thị thực của sinh viên tốt nghiệp khoa học và kỹ thuật Trung Quốc với lý do họ không tuân thủ “Đạo luật Nhập cư và Quốc tịch Hoa Kỳ, Điều 212f, và Sắc lệnh của Tổng thống số 10043.” Tất cả những sinh viên này dự định học lên tiến sĩ hoặc thạc sĩ ở Hoa Kỳ. Hầu hết trong số họ có chuyên ngành kỹ thuật điện tử, khoa học máy tính, máy móc, hóa học, khoa học vật liệu, y sinh học và các lĩnh vực khoa học và kỹ thuật khác. Các trường đại học mà họ sẽ tới bao gồm Harvard, Yale, UC Berkeley, MIT, Johns Hopkins và những trường khác. Hầu hết các đơn xin cấp visa đã được nộp sau khi Biden lên nắm quyền. Tổng thống Hoa Kỳ Trump đã ký Sắc lệnh Tổng thống số 10043 vào ngày 29/5/2020 tạm dừng nhập cảnh một số sinh viên và nhà nghiên cứu từ Trung Quốc. Điều này cho thấy Chính quyền Biden sẽ tiếp tục chính sách của Trump. Theo thống kê, khoảng 3.000 đến 5.000 nghiên cứu sinh Trung Quốc và một số lượng lớn các học giả về khoa học và kỹ thuật sẽ bị ảnh hưởng.
Xem thêm:
Tân Hoa Xã ngày 6/7/2021: 美拒签中国500余名理工科研究生延续打压政策
Sắc lệnh Tổng thống số 10043 ngày 29/5/2021.
Trung Quốc, Hoa Kỳ vẫn đang đàm phán cho chuyến công du châu Á của Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thông báo rằng Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Wendy Sherman sẽ thăm Nhật Bản, Hàn Quốc và Mông Cổ trong chuyến công du châu Á vào tuần tới, nhưng vẫn đang đàm phán với Trung Quốc về quy trình cho chuyến thăm dự kiến tới Thiên Tân
Xem thêm:
Reuters ngày 15/7/2021: China missing from itinerary of U.S. diplomat’s second Asia tour
Hoa Kỳ trừng phạt các quan chức Trung Quốc, cảnh báo các doanh nghiệp Mỹ hoạt động ở Hồng Kông
Theo các nguồn tin, Mỹ sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt có mục tiêu đối với 7 quan chức thuộc văn phòng liên lạc Hồng Kông của Trung Quốc và đưa ra cảnh báo đối với các doanh nghiệp hoạt động ở Hồng Kông về cuộc đàn áp liên tục của Bắc Kinh đối với nền dân chủ ở lãnh thổ này.
Xem thêm:
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ ngày 16/7/2021: Issuance of a Hong Kong Business Advisory
Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 17/7/2021: Foreign Ministry Spokesperson’s Remarks on US Issuance of the so-called “Hong Kong Business Advisory” and Sanctions on Officials of the Liaison Office of the Central People’s Government in Hong Kong
Reuters ngày 16/7/2021: U.S. to sanction Chinese officials and warn companies over Hong Kong -sources. Một bản PDF được lưu trữ ở đây.
Hoa Kỳ thử nghiệm bệ phóng tên lửa di động trong cuộc tập trận chung với Nhật Bản.
Các lực lượng mặt đất của Mỹ đã thử nghiệm Hệ thống Tên lửa Cơ động Cao (HIMARS) ở Hokkaido trong khuôn khổ cuộc tập trận chung hàng năm với Nhật Bản, theo tờ Stars and Stripes của quân đội Mỹ, có thể là nhằm chuẩn bị cho việc triển khai hệ thống trong khu vực trong trường hợp xảy ra xung đột về Đài Loan
Xem thêm:
Stars and Stripes ngày 7/7/2021: US Army fires HIMARS rocket system for first time in Japan during Orient Shield
South China Morning Post ngày 17/7/2021: US ground forces test long-range rocket launcher in drill with Japan
Biden nhắm tới các hoạt động tấn công mạng được bảo trợ bởi Trung Quốc
Các quan chức Mỹ đã công bố các biện pháp mới nhằm vạch trần và làm gián đoạn các hoạt động tội phạm mạng do chính phủ Trung Quốc bảo trợ. Trong số các biện pháp bao gồm cả việc hợp tác với NATO và các đồng minh then chốt để tiết lộ những chi tiết mới về các phương pháp mà một số cuộc tấn công mạng quy mô lớn đã ảnh hưởng đến hàng nghìn mạng chính phủ và tư nhân Hoa Kỳ, cũng như cách chống lại chúng.
Xem thêm:
Defense One ngày 19/7/2021: Biden Goes After China’s Cyber Attackers
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ ngày 19/7/2021: Responding to the PRC’s Destabilizing and Irresponsible Behavior in Cyberspace
Nhà Trắng ngày 19/7/2021: The United States, Joined by Allies and Partners, Attributes Malicious Cyber Activity and Irresponsible State Behavior to the People’s Republic of China
Trung tâm An ninh Mạng Quốc gia Anh ngày 19/7/2021: UK and allies hold Chinese state responsible for pervasive pattern of hacking
Hội đồng Liên hiệp Châu Âu ngày 19/7/2021: China: Declaration by the High Representative on behalf of the European Union urging Chinese authorities to take action against malicious cyber activities undertaken from its territory
Reuters ngày 19/7/2021: Norway says cyber attack on parliament carried out from China
Bộ Nội vụ Australia ngày 19/7/2021: Joint media release with Senator the Hon Marise Payne and the Hon Peter Dutton MP – Australia joins international partners in attribution of malicious cyber activity to China
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ ngày 19/7/2021: Four Chinese Nationals Working with the Ministry of State Security Charged with Global Computer Intrusion Campaign Targeting Intellectual Property and Confidential Business Information, Including Infectious Disease Research
—–
VI- QUAN HỆ ÚC – TRUNG QUỐC
Thủ tướng Úc Morrison lặp lại lời kêu gọi điều tra nguồn gốc SARS-CoV-2
Ngày 16/7/2021, Thủ tướng Úc Morrison một lần nữa kêu gọi tiến hành cuộc điều tra minh bạch về nguồn gốc của đại dịch COVID-19, trong bối cảnh hai thành phố lớn nhất của Úc một lần nữa bị phong toả để ngăn chặn sự lây lan của biến thể Delta.
Hơn một năm trước, Úc đã kêu gọi Trung Quốc cho các nhà điều tra độc lập được vào Vũ Hán để tìm hiểu nguồn gốc của virus. Kể từ đó, Bắc Kinh đã thực hiện một loạt biện pháp trả đũa thương mại đối với hàng hóa của Australia bao gồm than đá, rượu vang và lúa mạch – những biện pháp được chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden mô tả là “cưỡng bức kinh tế”.
Xem thêm:
The Straits Times ngày 16/7/2021: Australia’s Morrison repeats call for probe into coronavirus origins
Trung Quốc vượt Nhật Bản trở thành điểm đến xuất khẩu LNG hàng đầu của Australia
Trung Quốc đã vượt Nhật Bản trở thành điểm đến xuất khẩu LNG hàng đầu của Úc trong năm tài chính kết thúc vào tháng 6 năm 2021 với 29,8 triệu tấn (39%) sản lượng xuất khẩu của Úc, nhiều hơn một chút so với 29,4 triệu tấn (37%) so với cùng kỳ năm trước, báo cáo của EnegeryQuest.
Xem thêm:
Energy Voice ngày 16/7/2021: China overtakes Japan as Australia’s top LNG export destination
—–
VII- HOA KỲ-NGA-TRUNG QUỐC
Ngoại trưởng Nga nói mối quan hệ Nga – Trung hiện chặt chẽ hơn bất kỳ liên minh quân sự nào thời Chiến tranh Lạnh
Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã gặp nhau hôm thứ Năm bên lề hội nghị quốc tế “Trung và Nam Á: Kết nối khu vực. Thách thức và cơ hội” tại thủ đô Tashkent của Uzbekistan.
Sau cuộc gặp song phương, Bộ Ngoại giao Nga đã đưa ra một thông cáo cho biết, “Cả hai bên đều đánh giá tích cực về động lực phát triển quan hệ Nga-Trung” và hai nhà ngoại giao hàng đầu “tuyên bố rằng các mối quan hệ song phương hiện có vượt qua hình thức tương tác giữa các quốc gia với tư cách là liên minh quân sự-chính trị thời kỳ Chiến tranh Lạnh. “
Xem thêm:
Newsweek ngày 15/7/2021: Russia Says Its Ties to China Are Now Closer Than Any Cold War Military Alliance
Trung Quốc và Nga kỷ niệm 20 năm Hiệp ước Láng giềng Thân thiện, Hữu nghị và Hợp tác
Trung Quốc và Nga đã đánh dấu kỷ niệm 20 năm ký Hiệp ước Láng giềng Thân thiện, Hữu nghị và Hợp tác với hai bài bình luận về quan hệ song phương của ngoại trưởng hai nước. Trong bài viết trên Nhân dân Nhật báo, Vương Nghị viết rằng thế giới đang ở một thời kỳ lịch sử đặc biệt, đối mặt với những thách thức phức tạp và gay gắt. Mối quan hệ láng giềng tốt đẹp và tình hữu nghị Trung Quốc và Nga, thành công hợp tác chiến lược giữa Trung Quốc ngày càng có ý nghĩa mẫu mực trong bối cảnh các quốc gia cần phải đoàn kết hơn là chia rẽ, cởi mở hơn là đóng, và hợp tác hơn là đối đầu.
Để có mối quan hệ tốt đẹp giữa hai bên, Vương Nghị cho rằng hai bên cần tuân thủ các nguyên tắc không liên kết, không đối đầu và không nhằm vào các nước thứ ba, đồng thời thực hiện tinh thần tiên phong hợp tác không giới hạn và không vùng cấm, phát triển một loại quan hệ quốc tế vượt qua khác biệt văn minh và ý thức hệ. Hai bên nên trở thành những đối tác ưu tiên, đáng tin cậy, đặc biệt trong các dự án chiến lược. Và hai bên nên tăng cường giao lưu nhân dân.
Trong khi đó, Sergei Lavrov viết trên trang Bộ Ngoại giao Nga rằng mối quan hệ hai bên đã đạt đến “mức cao nhất mọi thời đại”, và cho rằng quan hệ hai bên đã “đáp ứng những lợi ích quốc gia cơ bản của hai nước và nguyện vọng của nhân dân hai nước, đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy trật tự thế giới đa cực, đảm bảo an ninh và ổn định quốc tế và khu vực.”
Larvov cho rằng “Hợp tác chính sách đối ngoại Nga-Trung là một ví dụ về hành vi có trách nhiệm của hai cường quốc trên trường quốc tế. Điều này được tạo điều kiện thuận lợi bởi những quan điểm trùng hợp hoặc rất giống nhau của hai quốc gia về tình hình toàn cầu và lập trường hai bên đối với các vấn đề đương đại mang tính thời sự.”
Xem thêm:
Nhân dân Nhật báo ngày 16/7/2021: 传承睦邻友好 开启时代征程 ——写在《中俄睦邻友好合作条约》签署二十周年之际 王 毅
Bộ Ngoại giao Nga ngày 16/7/2021: Foreign Minister Sergey Lavrov’s article on the occasion of the 20th anniversary of the signing of the Treaty of Good-Neighbourliness, Friendship and Cooperation between China and Russia, published by the newspapers Rossiyskaya Gazeta (Russia) and Renmin Ribao (China), July 16, 2021
Sebastiaan Van Severen: Ngoại trưởng Nga nói về Luật Quốc tế và trật tự dựa trên luật lệ
Vào ngày 28/6/2021, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov đã viết một bài báo bảo vệ tinh thần luật pháp quốc tế trên Kommersant, tờ báo kinh doanh chính của Nga. Nhà ngoại giao hàng đầu của nước này than thở rằng, không giống như phương Tây, Nga vẫn muốn các nguyên tắc được chấp nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế điều chỉnh các vấn đề quốc tế. Theo ông Lavrov, trong một tương lai đa cực, phương Tây không còn có thể áp đặt ý chí của mình lên phần còn lại của thế giới. Tuy nhiên, bất chấp sự đồng cảm rõ ràng của ông Lavrov đối với một trật tự quốc tế bình đẳng hơn, bài báo hầu như không che giấu một lời cầu xin hoài cổ về việc Nga trở lại vị thế nhà lập pháp mà đất nước đã được hưởng trước năm 1989. Ông làm như vậy bằng việc cung cấp bằng chứng về sự khác biệt giữa các quốc gia trong phương pháp tiếp cận luật pháp quốc tế. Sebastiaan Van Severen cho rằng cách tiếp cận của Nga đối với nhiều khía cạnh của luật pháp quốc tế về cơ bản vẫn khác biệt so với những cách tiếp cận của các quốc gia còn lại trên thế giới, bất chấp những lời kêu gọi về tính phổ biến.
Xem thêm:
Kommersant ngày 28/6/2021: О праве, правах и правилах
EJIL: Talks! ngày 16/7/2021: Lavrov’s Lament: A Russian take on the rules-based global order
—–
VIII- PHÂN TÍCH/BÌNH LUẬN
Nguyễn Đặng Lan Anh: Hàm ý từ các bước đi pháp lý nội bộ của Trung Quốc về Biển Đông trong năm 2020 và 2021
Tác giả chỉ ra Trung Quốc đã đẩy nhanh tốc độ ban hành/sửa đổi các luật liên quan đến Biển Đông – như ban hành các luật Hải cảnh, luật cảng mậu dịch tự do Hải Nam, sửa đổi luật An toàn giao thông hàng hải, luật Vũ cảnh và luật Quốc phòng – để hoàn thiện hệ thống pháp lý trên biển. Một số luật đã được ban hành và có hiệu lực dù không nằm trong kế hoạch xây dựng luật giai đoạn 2018-2023 hay kế hoạch của các năm 2020, 2021. Bên cạnh đó, Trung Quốc duy trì sự mơ hồ nhất định về pháp lý, ví dụ là việc sử dụng cụm từ “các vùng biển thuộc quyền quản lý” (管辖海域) mà không giải thích gì thêm. Ngoài ra, các luật này còn giúp gia tăng hợp tác giữa các cơ quan của Trung Quốc, tăng cường phát triển biển và bảo vệ “lợi ích phát triển” (发展利益) của Trung Quốc.
Xem thêm:
China Brief, Volume: 21, Issue: 14 ngày 16/7/2021: Implications of 2020 and 2021 Chinese Domestic Legislative Moves in the South China Sea
Ben Lowsen: Trung Quốc sửa đổi Luật Quốc phòng – nhưng sẽ bị phá sản
Ngày 1/1/2021, các sửa đổi đối với Luật Quốc phòng mới chính thức có hiệu lực với ba điểm đáng chú ý đó là phù hợp với tư tưởng của Tập Cận Bình, củng cố hơn nữa quyền lực trong huy động sức mạnh quốc phòng và kỷ luật Đảng dưới thời ông Tập đồng thời gửi thông điệp về quyết tâm và sức mạnh của ông Tập cả ở Trung Quốc và thế giới. Luật Quốc phòng sửa đổi của Trung Quốc dường như báo hiệu sự sẵn sàng sử dụng vũ lực nhiều hơn để bảo vệ “lợi ích cốt lõi”; nhấn mạnh vai trò của Quân ủy Trung ương đối với việc huy động các nguồn lực quốc gia (như kinh tế, khoa học công nghệ, giao thông vận tải, hàng không) cho quốc phòng. Điều 2, Luật Quốc phòng sửa đổi của Trung Quốc đã mở rộng phạm vi điều chỉnh bao gồm cả chống “chủ nghĩa ly khai” dường như là một thông điệp trực tiếp với Đài Loan và Mỹ trong cả vấn đề Hồng Kông, Tây Tạng và Tân Cương. Điều 6 nhấn mạnh “Trung Quốc theo đuổi chính sách quốc phòng mang tính phòng thủ” có lẽ muốn vẽ lên hình ảnh Hoa Kỳ như một kẻ xâm lược mà CHND Trung Hoa phải đấu tranh.
Xem thêm:
China Brief ngày 26/2/2021: China’s Updated National Defense Law: Going for Broke
Brian Hart: Dịch chuyển ưu tiên của Đảng Cộng sản Trung Quốc: Phân tích từ các buổi học tập tập thể của Bộ Chính trị
Tác giả đã phân tích các buổi học tập tập thể của Bộ Chính trị Trung Quốc dựa trên các lĩnh vực và so sánh số buổi học tập trên từng lĩnh vực dưới thời các Tổng bí thư Hồ Cẩm Đào và Tập Cận Bình. Tác giả chỉ ra, dưới thời Hồ Cẩm Đào, Bộ Chính trị Trung Quốc đã tổ chức 77 buổi học tập, trong đó chủ đề được thảo luận nhiều nhất là kinh tế – tài chính (18 buổi). Trong khi đó, dưới thời Tập Cận Bình, nội dung thảo luận nhiều nhất trong số 74 buổi học tập là các vấn đề về Đảng (17 buổi). Đáng chú ý, số buổi học tập về quốc phòng an ninh tăng từ 4 lên 9, số buổi học tập về đối ngoại tăng từ 0 lên 6.
Tác giả kết luận, dưới thời Tập Cận Bình, Bộ Chính trị Trung Quốc tập trung nhiều hơn và vấn đề về Đảng, chính sách đối ngoại, quốc phòng và an ninh, khác với tập trung vào kinh tế và các vấn đề đối nội khác dưới thời Hồ Cẩm Đào. Bên cạnh đó, cách thức tiến hành học tập cũng có sự đổi mới. Tác giả cho rằng nguyên nhân thay đổi vừa đến từ chính nội tại Đảng Cộng sản Trung Quốc vừa thể hiện vai trò cá nhân của Tổng bí thư Tập Cận Bình.
Xem thêm:
China Brief, Volume: 21, Issue: 13, ngày 2/7/2021: The CCP’s Shifting Priorities: An Analysis of Politburo Group Study Sessions
Kimkong Heng: Campuchia sẽ làm chủ tịch ASEAN trong môi trường bấp bênh
Tác giả cho rằng năm chủ tịch ASEAN 2022 của Campuchia sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm:
1. Hoàn thành Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC)
2. Giải quyết cuộc khủng hoảng ở Myanmar
3. Vấn đề Mekong
4. Cạnh tranh Mỹ – Trung
5. Phục hồi kinh tế hậu Covid-19
6. Quan hệ với Trung Quốc
Tác giả cho rằng Campuchia cần có chính sách đối ngoại linh động và cân bằng hơn, không chỉ phục vụ lợi ích chiến lược của Trung Quốc, cũng như đảo ngược xu hướng chuyên chế.
Xem thêm:
East Asia Forum ngày 17/7/2021: Cambodia to chair ASEAN in choppy waters
William Choong: Sự phân tách Trung – Mỹ đang buộc Singapore chọn phe
Theo tác giả, Singapore cố gắng có chính sách cân bằng, tránh chọn phe giữa Mỹ và Trung Quốc, tuy vậy, Trung Quốc đang gây áp lực nhằm buộc quốc đảo này phải chọn phe, cũng như cố gắng gây ảnh hưởng lên người Singapore để quan điểm của họ về Trung Quốc tích cực hơn. Trong tương lai, Trung Quốc có thể yêu cầu Singapore cho phép các tàu Trung Quốc sử dụng cơ sở vật chất của nước này. Trong khi đó, Mỹ có thể yêu cầu Singapore cho tàu Mỹ cập cảng và tiếp liệu cho tàu Mỹ từ vịnh Ba Tư trong trường hợp xảy ra khủng hoảng eo biển Đài Loan. Nếu điều này xảy ra, Singapore sẽ phải đối mặt với thế lưỡng nan thực sự.
Xem thêm:
Foreign Policy ngày 14/7/2021: Chinese-U.S. Split Is Forcing Singapore to Choose Sides. Một bản PDF được lưu trữ tại đây
—–
IX- BÁO CÁO CHÍNH SÁCH/NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
A guide to proceedings before the International Tribunal for the Law of the Sea
Tòa án Quốc tế về Luật Biển (ITLOS) là cơ quan tài phán quốc tế được thành lập bởi Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển ngày 10/12/1982 để xét xử các tranh chấp liên quan đến việc giải thích hoặc áp dụng Công ước và tất cả các vấn đề được quy định cụ thể trong bất kỳ thỏa thuận nào khác trao quyền tài phán cho Tòa án.
Trong đó, Công ước trao quyền cho Tòa điều chỉnh tất cả các vấn đề pháp lý liên quan đến đại dương và các nguồn tài nguyên có trong không gian đó (bao gồm: đánh bắt cá; ô nhiễm; phân định biển hàng hải; quy chế hoạt động của tàu, thuyền; nghiên cứu khoa học; thăm dò và khai thác tài nguyên thiên nhiên). Tòa có trụ sở tại Hamburg, Cộng hòa Liên bang Đức. Trong đó, nội dung của Quy chế Tòa được quy định tại Phụ lục VI của Công ước.
Xuất phát từ sự quan tâm đến các thủ tục tố tụng trước Tòa, “Hướng dẫn quy trình tố tụng trước Tòa án Quốc tế về Luật biển” được soạn thảo nhằm cung cấp cho những người ủng hộ, cố vấn pháp lý của các chính phủ thông tin thực tế về việc giải thích cách thức thiết lập và tiến hành các vụ việc trước Tòa. Hướng dẫn trình bày ngắn gọn về Tòa ITLOS và đưa ra các đặc điểm chính của thủ tục gây tranh cãi liên quan đến nội dung vụ việc, Tiến trình bổ sung, đơn xin ban hành nhanh, yêu cầu áp dụng các biện pháp tạm thời và thủ tục tư vấn.
Cụ thể, “Hướng dẫn quy trình tố tụng trước Tòa án Quốc tế về Luật biển” bao gồm các nội dung quan trọng sau:
Thứ nhất, Hướng dẫn khái quát lại các nội dung về tổng quan về quy trình tố tụng trước Tòa bao gồm: Tổng quan về Tòa ITLOS, thẩm quyền, quy trình tố tụng, chi phí, cơ sở vật chất và các thông tin có liên quan khác.
Thứ hai, Hướng dẫn tập trung làm rõ các vấn đề liên quan đến quy trình tố tụng tại ITLOS bao gồm: Các thủ tục và nội dung vụ việc của Tiến trình bổ sung; Quy định về các biện pháp tạm thời; Thả tàu nhanh.
Thứ ba, làm rõ các nội dung về thủ tục tư vấn bao gồm: thủ tục tư vấn trước Phòng tranh chấp Đáy đại dương; Thủ tục tư vấn trước Tòa.
Thứ tư, Hướng dẫn cũng giải thích chi tiết các thủ tục tố tụng trước Phòng tranh chấp Đáy đại dương bao gồm: Việc đệ trình tranh chấp lên Phòng tranh chấp Đáy đại dương; Thủ tục viết; Thủ tục nói; Sự tham gia của các bên tranh chấp; Phán quyết.
Cuối cùng, bên cạnh các nội dung chính về quy trình, thủ tục tiến hành tố tụng của ITLOS, Hướng dẫn cũng trích dẫn các phụ lục liên quan đến quy trình, thủ tục tố tụng của Tòa, trong đó có các nội dung đáng chú ý sau: (i) Danh sách các hiệp định quốc tế trao thẩm quyền cho Tòa, (ii) Tuyên bố chấp nhận thẩm quyền của Tòa theo Điều 287, UNCLOS, (iii) Thỏa thuận đặc biệt tiến hành các thủ tục trước Tòa ITLOS; (iv) Điều khoản về thẩm quyền; (v) Thông báo về thỏa thuận đặc biệt; (vi) Yêu cầu chung đối với việc chấp thuận; (vii) Đơn khởi kiện trước Tòa; (viii) Bản lập luận; (ix) Phản lập luận; (x) Yêu cầu áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời theo Điều 290, UNCLOS; (xi) Ủy quyền đệ trình đơn đại diện cho quốc gia mà tàu treo cờ theo Điều 292, UNCLOS; (xii) Yêu cầu Giải phóng ngay cho tàu thuyền bị tạm giữ hay trả tự do cho đoàn thủy thủ đoàn; (xiii) Thông báo về việc cử đại diện; (xiv) Xác thực chữ ký của đại diện; (xv) Thông báo về việc cử đại diện và xác thực chữ ký của đại diện; (xvi) Điều khoản về một thỏa thuận quốc tế liên quan đến việc lấy ý kiến tư vấn của Tòa; (xvii) Yêu cầu xin ý kiến tư vấn từ Tòa.
Xem toàn văn nội dung hướng dẫn về quy trình tố tụng trước tòa ITLOS cũng như các biểu mẫu đính kèm về quy trình và thủ tục tố tụng của Tòa ở đây.
Apila Sangtam (2021) Vietnam’s strategic engagement in the South China Sea
Maritime Affairs: Journal of the National MaritimeFoundation of India
Qua việc phân tích chính sách đối ngoại Việt Nam và quan hệ của Việt Nam với Trung Quốc, Mỹ và Ấn Độ, tác giả cho rằng Việt Nam cần tập trung vào các cơ chế “đa phương hẹp” qua hợp tác với Ấn Độ và Mỹ, bao gồm quan hệ hợp tác ba bên. Chiến lược này cũng sẽ giúp Ấn Độ hưởng lợi, khi các tuyến đường biển qua Việt Nam ảnh hưởng đến sự xâm nhập của Trung Quốc vào Ấn Độ Dương, cũng như tác động đến sự mất cân bằng thương mại giữa Việt Nam với Trung Quốc.
Xem toàn văn nghiên cứu tại đây
Le Hu (2021) Examining ASEAN’s effectiveness in managing South China Sea disputes
The Pacific Review
Tác giả đã sử dụng khung phân tích hệ thống để chứng minh tính hiệu quả của ASEAN trong giải quyết tranh chấp Biển Đông. Theo khung phân tích này, tác giả chia tính hiệu quả của ASEAN thành tính hiệu quả về bên ngoài và tính hiệu quả bên trong. Tính hiệu quả về bên trong (tức khả năng hành động) được thể hiện qua 4 yếu tố: sự gắn kết, sự nhất quán, quyền lực và sự công nhận. Sự công nhận cũng có liên quan tới tính hiệu quả về bên ngoài (thành quả đạt được).
Theo tác giả, đầu tiên, các nước ASEAN có lợi ích và chính sách chung trong giải quyết tranh chấp Biển Đông. Thứ hai, tác động của Trung Quốc đến các nước ASEAN không lớn như ý kiến của những người chỉ trích. Thứ ba, ASEAN đạt được thành quả trung bình trong giải quyết tranh chấp.
Tác giả đã so sánh cách tiếp cận của ASEAN và các cách tiếp cận pháp lý và đối đầu về Biển Đông. Theo tác giả, cách tiếp cận của ASEAN hiệu quả hơn khi có thể lôi kéo Trung Quốc vào việc quản lý khủng hoảng và tạo thuận lợi để ASEAN đạt được mục đích.
Xem toàn văn nghiên cứu tại đây
C. J. Jenner (2021) Command, Strategic Contest, and Confidence- building in the South China Sea
Foreign Policy Research Institute
Với vị trí chiến lược, Biển Đông đang trở thành nơi cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn để duy trì hoặc thay đổi các quy tắc và trật tự quốc tế. Quốc gia nào nắm được vùng biển giàu tài nguyên và có vị trí địa chính trị chiến lược này cũng sẽ nắm giữ tuyến hàng hải quan trọng của thế kỷ XXI ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Sau nhiều thế kỷ, lực lượng hải quân nước xanh của Trung Quốc đang thể hiện sức mạnh khắp Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và khởi động chiến lược an ninh hàng hải quốc gia nhằm độc chiếm Biển Đông. Kể từ năm 2013, Trung Quốc đã nạo vét và xây dựng các đảo nhân tạo ở Biển Đông; triển khai các năng lực quân sự tiên tiến gồm hệ thống cảm biến do thám, boongke, sân bay, cảng biển, tên lửa chống hạm và phòng không. Các công trình này làm cơ sở cho lực lượng chấp pháp, dân quân hàng hải và hải quân PLA hoạt động nhằm ngăn chặn các quốc gia Đông Nam Á tiếp cận nguồn tài nguyên ngoài khơi. Cùng với những nỗ lực hiện đại hóa lực lượng hải quân và các lực lượng quân sự khác, Trung Quốc tham vọng sẽ cạnh tranh sòng phẳng với Mỹ và đồng minh trước mắt là khu vực biển gần sau đó sẽ vươn xa tới khu vực Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.
Bên nào chiến thắng trong cuộc đấu tranh Trung-Mỹ giành ưu thế ở Biển Đông sẽ dẫn dắt con đường đi của thế kỷ XXI ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Tải toàn văn bài báo ở đây.
IISS (2021) Cyber capabilities and national power – a net assessment
Hoa Kỳ là quốc gia có sức mạnh không gian mạng lớn nhất với sự đầu tư lâu dài từ những năm 1990 cho cả lĩnh vực quân sự và dân sự; có nền tảng công nghệ thông tin lớn mạnh nhất thế giới với nhiều tập đoàn hàng đầu thế giới như Apple, Google và Microsoft cùng với sở hữu trí tuệ nhiều công nghệ hàng đầu như chip máy tính, vi mạch, cáp dưới biển, vệ tinh viễn thông và điện toán đám mây. Hoa Kỳ hiện là quốc gia dẫn đầu thế giới về việc sử dụng internet và công nghệ di động cho cá nhân và doanh nghiệp với nền kinh tế số lớn nhất thế giới; có khả năng phát hiện cũng như tiến hành các cuộc tấn công mạng cùng khả năng điều khiển mạng mạnh nhất thế giới. Tuy nhiên các cuộc tấn công mạng của Hoa Kỳ đều được điều chỉnh bởi luật liên bang và nước này đang tìm cách quản lý không gian mạng không chỉ vì mục đích an ninh quốc gia mà còn cho các hoạt động kinh tế và chính trị. Mỹ cũng đã hợp tác chặt chẽ với các đồng minh trong việc ứng phó với các cuộc tấn công mạng, bao gồm cả chia sẻ thông tin tình báo.
Nga và Trung Quốc đều tụt hậu so với nhóm Ngũ Nhãn (bao gồm Mỹ, Anh, Canada, Australia và New Zealand), Israel và Pháp về an ninh mạng. Điều này được thể hiện trong các báo cáo nội bộ của chính phủ các nước này cũng như thứ bậc trong ITU Global Cybersecurity Index. Về tấn công mạng và gián điệp mạng, Nga và Trung Quốc có thể đã vượt qua các nước khác nhưng vẫn xếp sau Mỹ. Sức mạnh trên không gian mạng của Trung Quốc đang tiến bộ từng ngày và hiện Trung Quốc là quốc gia duy nhất có thể tham gia cùng Mỹ trong bậc đầu tiên về không gian mạng với ưu thế về số người dùng internet (khoảng nửa tỷ người tại Trung Quốc) và ưu thế giá rẻ về công nghệ khiến các quốc gia kém phát triển hơn ưu tiên lựa chọn thiết bị mạng của Trung Quốc đầu tư cho hạ tầng mạng của quốc gia. Trung Quốc cũng đang cố gắng khai thác các lợi thế này thông qua Con đường tơ lụa kỹ thuật số nằm trong Sáng kiến Vành đai và Con đường.
Việt Nam đã và đang ưu tiên phát triển công nghệ thông tin và xây dựng các nền tảng của Chính phủ điện tử. Mặc dù các chính sách bảo mật thông tin đã được đưa ra, các cấu trúc an ninh mạng cơ bản được thành lập nhưng chiến lược an ninh mạng quốc gia toàn diện vẫn chưa được công bố; việc huy động tiềm năng của các bên liên quan và nhận thức của cộng đồng tại Việt Nam cũng còn hạn chế. Các cơ quan Chính phủ vẫn vật lộn với các vấn đề an ninh mạng do ngân sách hạn chế và sự thiếu hụt nhân lực chất lượng cao cho an ninh mạng. Để hiện thực hóa tham vọng kỹ thuật số, Việt Nam cần tăng cường đào tạo về an ninh mạng, ưu tiên hỗ trợ cho các doanh nghiệp công nghệ thông tin và truyền thông trong nước; đầu tư vào các công nghệ tiên tiến hơn cho an ninh mạng.
Tải toàn văn báo cáo ở đây.
MERICS (2021) The CCP’s Next Century
Nhân kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc, Viện Nghiên cứu Mercator về Trung Quốc (Đức) đã phát hành báo cáo về Trung Quốc với tựa đề: “The CPP Next Century: Expanding Economic Control, digital Governance and National Security”.
Nis Grünberg: Mở khóa Trung Quốc: Cách Tập Cận Bình củng cố Đảng – Nhà nước để lãnh đạo toàn cầu
Theo tác giả, lãnh đạo Trung Quốc cho rằng mô hình quản trị của nước này là vượt trội và cho rằng “một giai đoạn phát triển mới” đã mở ra. Tuy vậy, họ cũng nhận ra những khiếm khuyết trong hệ thống có thể tác động đến quyền lực của Đảng – Nhà nước. Do đó, các cải cách về thể chế của Tập Cận Bình nhằm mục tiêu giải quyết những thiếu sót về quản trị. Bên cạnh đó, kỹ thuật số đã trở thành một nhân tố quan trọng trong quản trị ở Trung Quốc, vừa góp phần gia tăng năng lực quản trị, vừa góp phần tăng khả năng giám sát.
Về an ninh, các lãnh đạo Trung Quốc coi đây là thời kỳ nhiều thách thức nhất. Do đó, mọi thứ được nhìn nhận dưới góc độ “an ninh quốc gia tổng thể”. Ngoài ra, dưới thời Tập Cận Bình, Trung Quốc đã từ bỏ vị thế “phòng thủ” và cứng rắn hơn, cả trong lẫn ngoài nước.
Nis Grünberg: Chủ nghĩa tư bản Đảng – Nhà nước dưới thời Tập Cận Bình: gắn liền kinh tế với mục tiêu chính trị
Theo tác giả, lễ kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc là cơ hội để nước này thể hiện sự trỗi dậy về kinh tế và địa chính trị ra thế giới. Dưới thời Tập Cận Bình, ý tưởng Trung Quốc chuyển sang hệ thống kinh tế tự do đã hoàn toàn bị bác bỏ. Trung Quốc muốn chứng tỏ cho thế giới một mô hình quản trị có thể kiểm soát và giải quyết sự mất cân bằng của chủ nghĩa tư bản tự do và nền tài chính được điều chỉnh kém cỏi. Trung Quốc cho rằng sự kiểm soát chính trị, quản trị kinh tế linh hoạt và đột phá công nghệ sẽ giúp họ đạt được vị thế siêu cường.
Lĩnh vực công vẫn là bộ phận quan trọng trong hệ thống kinh tế – xã hội của Trung Quốc, khi các doanh nghiệp nhà nước chiếm ưu thế trong các lĩnh vực chiến lược. Tác giả cho rằng Trung Quốc sẽ không quốc hữu hóa các doanh nghiệp như Alibaba, Tencent hay Huawei, nhưng yêu cầu các doanh nghiệp này chủ động liên kết với chính sách của Đảng. Theo tác giả, Trung Quốc đang hướng đến một môi trường kinh doanh được dẫn dắt bởi sự lãnh đạo và mục tiêu của Đảng.
Katja Drinhausen, John Lee: Đảng Cộng sản Trung Quốc năm 2021: quản trị thông minh, chủ quyền kỹ thuật số và ưu thế công nghệ
Tác giả cho rằng việc đạt được tự chủ công nghệ là điều thiết yếu đối với Trung Quốc. Bên cạnh đó, các quan chức nước này tiếp tục mở rộng và chuẩn hóa kiểm soát trên không gian mạng. Ngoài ra, Trung Quốc cũng tận dụng kỹ thuật số vào các dịch vụ của chính phủ. Trung Quốc đã xây dựng nền tảng vững chắc cho cơ sở hạ tầng kỹ thuật số. Nước này kỳ vọng công nghệ kỹ thuật số sẽ giúp tiếp cận với các “hàng hóa công”, cũng như tăng tính chính danh của Đảng.
Ngoài ra, tư duy tổng thể của nước này về an ninh được mở rộng lên không gian mạng, khiến Trung Quốc quyết dẹp các ý kiến và thông tin có thể gây hại đến quyền lực của Đảng. Bên cạnh đó, Trung Quốc phải đối mặt với thách thức giữ kênh nhập khẩu và trao đổi công nghệ quốc tế trong bối cảnh gia tăng căng thẳng với các nền kinh tế phát triển.
Helena Legarda: Mô hình thế giới mới của Trung Quốc: an ninh dẫn đầu
Theo tác giả, Trung Quốc đã xây dựng hệ thống an ninh quốc gia thống nhất, tập trung dựa trên khái niệm “an ninh quốc gia tổng thể”. Dưới thời Tập Cận Bình, bảo vệ an ninh quốc gia đã trở thành mục tiêu hàng đầu, theo đó, việc hợp tác và thỏa hiệp với phương Tây phải nhường chỗ cho sự chủ động hơn, vì một thế giới an toàn hơn cho Đảng Cộng sản Trung Quốc trong tương lai gần. Do đó, các vấn đề từ thương mại đến hình ảnh và danh tiếng của Trung Quốc đều trở thành vấn đề an ninh quốc gia.
Theo cách tiếp cận này, Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ có các hành động phủ đầu mạnh mẽ chống lại những thách thức, tìm cách áp dụng luật Trung Quốc và mở rộng các “lằn ranh đỏ” ra bên ngoài. Do đó, các quốc gia khác cần chuẩn bị để đối phó với một Trung Quốc đáp trả chỉ trích hay tấn công một cách mãnh liệt, sẵn sàng leo thang căng thẳng nếu liên quan đến an ninh quốc gia. Tác giả cũng dự báo tính “an ninh hóa” trong hành vi của Trung Quốc sẽ còn gia tăng trong thời gian tới.
Mikko Huotari: Cạnh tranh có hệ thống trong thời kỳ mới: Trung Quốc có ý nghĩa gì với châu Âu
Tác giả cho rằng châu Âu cần chuẩn bị cho một Trung Quốc hung hăng và ít thỏa hiệp hơn. Qua đó, tác giả cho rằng châu Âu cần:
1. Dự đoán những nguy cơ liên quan đến Trung Quốc, chuẩn bị cho khủng hoảng
2. Đầu tư vào phối hợp trong chính sách với Trung Quốc ở tất cả các cấp
3. Có chính sách nhất quán về Trung Quốc
4. Xây dựng sự thống nhất trong châu Âu về mô hình bao quát về Trung Quốc
5. Hợp tác khi cần, giữ các diễn đàn và trao đổi
6. Ngăn chặn sự an ninh hóa quá mức mối quan hệ. Xây dựng sự tin tưởng chiến lược
7. Có phản ứng tương xứng, thay vì hình thức khi Trung Quốc vi phạm luật pháp quốc tế, các thỏa thuận hay đe dọa
8. Đa dạng hóa kinh tế
9. Cố gắng phát triển mạnh hơn đối thủ
Xem thêm:
Toàn văn báo cáo của MERICS tại đây
Lindsay Hughes et al. (2021) The Challenges to China’s National Rejuvenation
Trong bản phân tích chiến lược gồm ba phần, tác giả cho rằng Trung Quốc đang phải đối mặt với các vấn đề về dân số, công nghệ và ngoại giao. Tỉ lệ tăng dân số sụt giảm có thể cản trở mục tiêu tăng tiêu dùng trong nước của Trung Quốc, buộc nước này hướng đến xuất khẩu. Về công nghệ, mục tiêu giành vị thế thống trị của Trung Quốc bị cản trở khi nước này thiếu khả năng thiết kế và sản xuất chip bán dẫn. Về ngoại giao, các hành vi gây hấn của nước này đã khiến quan hệ với các nước láng giềng và phương Tây xấu đi. Do đó, Trung Quốc cần phải xây dựng các tuyến đường dẫn năng lượng và thương mại qua Trung Á, việc này cũng nhằm chiếm ưu thế ở khu vực và ngăn chặn chủ nghĩa Hồi giáo lan sang Tân Cương.
Xem toàn văn báo cáo tại đây: phần 1 phần 2 phần 3
P.T.Harris et al. (2021) Taking a mass-balance approach to assess marine plastics in the South China Sea
Sự tích tụ nhựa thải trong đại dương là một vấn nạn mang tính chất toàn cầu, ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn đối với môi trường biển, các hệ sinh thái tự nhiên cũng như sức khỏe và sinh kế của cộng đồng ven biển. Biển Đông cũng được xem là một điểm nóng của thế giới về ô nhiễm nhựa thải, mà nguyên nhân chủ yếu đến từ những lỗ hổng trong hệ thống quản lý chất thải rắn ở các khu đô thị trên bờ và việc tiếp nhận chất thải nhựa từ các khu vực khác. Các nghiên cứu được triển khai trong khu vực hiện vẫn chưa lượng hóa được chính xác tốc độ tích tụ nhựa nhựa thải trong Biển Đông (trong khoảng từ 2.6 đến 7.1 triệu tấn/năm), và do đó vẫn chưa đưa ra đánh giá chính xác về mức độ nghiêm trọng của vấn đề này. Trong nghiên cứu mới đây, Harris và cộng sự (2021) đã tổng hợp thông tin từ các nghiên cứu gần đây nhằm đưa ra ước lượng chính xác hơn về thành phần nhựa thải ở Biển Đông, những rủi ro tiềm ẩn của nhựa thải tại khu vực, và các hành động ứng phó cần thiết cho cộng đồng Đông Nam Á, cũng như quốc tế, để giải quyết vấn đề không biên giới này.
Bài tổng quan của Harris và cộng sự (2021) đã chỉ ra một sự thiếu hụt nghiêm trọng dữ liệu thực địa để có thể áp dụng phương pháp bảo toàn khối lượng nhằm khái toán tổng lượng nhựa thải bị tích tụ trong Biển Đông. Trong số các hợp phần của nhựa thải, hiện chỉ có hạt vi nhựa nằm ở 200m bề mặt của nước biển là có thể ước tính (khoảng 28.000 tấn). Trong khi đó, nhiều thông tin cần thiết khác đều rất thiếu, mà cụ thể là lượng nhựa thải lắng tụ trong trầm tích và các quần xã sinh vật, cũng như lượng nhựa thải bị ngưng tụ trong Biển Đông từ các nguồn chính (thải bỏ tại bờ biển, vận chuyển theo hệ thống sông và gió, vận chuyển từ các vùng khác theo dòng hải lưu). Từ tình hình trên, cộng đồng các quốc gia quanh Biển Đông (cụ thể là khu vực Đông Nam Á) nên áp dụng một cách tiếp cận phòng ngừa để có những giải pháp đối phó với các sự cố phát sinh từ nhựa thải. Ngoài ra, các chính sách của khu vực cần phải tích hợp các luận chứng khoa học để ưu tiên giải quyết các mối nguy môi trường liên quan đến nhựa thải mà khu vực đang đối mặt.
Tải toàn văn bài báo ở đây.
Congressional Research Service (July 13 2021) U.S.-China Strategic Competition in South and East China Seas – Background and Issues for Congress
Đây là bản cập nhật mới nhất loạt báo cáo của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Hoa Kỳ theo dõi cạnh tranh chiến lược Hoa Kỳ – Trung Quốc ở Biển Đông và Biển Hoa Đông.
Tải toàn văn báo cáo ở đây.
———-
Dự án Đại Sự Ký Biển Đông đang nỗ lực duy trì tri thức mở, độc lập và phi chính trị. Mỗi sản phẩm của Dự án đều được thực hiện với thái độ nghiêm túc, khoa học dù trong giới hạn thời gian cá nhân của các thành viên và cộng tác viên Dự án. Nếu độc giả thấy sản phẩm của Dự án Đại Sự Ký Biển Đông hữu ích, hãy chung tay với Dự án để Dự án có thể duy trì hoạt động. Xem hướng dẫn tài trợ ở đây: https://dskbd.org/tai-tro-cho-du-an/. Báo cáo tài chính sẽ được tổng kết vào cuối năm. Chúng tôi xin trân trọng cảm ơn.
Dự án Đại Sự Ký Biển Đông 