(Tuần từ ngày 4 – 11 tháng 8 năm 2025)

Thực hiện: Trần Phạm Bình Minh, Vũ Hoàng Minh và Hoàng Việt Hải | Hướng dẫn: Phạm Thanh Vân | Dự án Đại Sự Ký Biển Đông

Trong thời gian chuẩn bị để khôi phục Bản Tin Biển Đông, chúng tôi sẽ trích dịch một phần của Weekly Reads mà Dự án Đại Sự Ký Biển Đông thực hiện cho mạng lưới an ninh hàng hải của Yokosuka Council on Asia-Pacific Studies. Phần được chọn trích dịch thuộc mối quan tâm của độc giả Dự án Đại Sự Ký Biển Đông. Bản tin có sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ, với ý tưởng thiết kế, kiểm tra và bổ sung của con người.

Tải bản PDF với đầy đủ tài liệu tham khảo ở đây. Đây là bản dành cho nhà tài trợ. Vui lòng xem hướng dẫn truy cập ở đây.

—————-

Ngày 2–3 tháng 8: Đối đầu giữa Hải cảnh Trung Quốc và Tuần duyên Đài Loan

Lực lượng Trung Quốc đã có cuộc đối đầu kéo dài 22 giờ với các tàu tuần duyên Đài Loan gần quần đảo Đông Sa từ ngày 2 đến 3 tháng 8 năm 2025. Tàu hải cảnh Trung Quốc số hiệu 3102 đã di chuyển đến cự ly 10,3 hải lý tính từ đảo Đông Sa trước khi bị tàu tuần tra Đài Loan Hsun Hu số 8 chặn lại. Tàu Trung Quốc đã cố tình tắt Hệ thống Nhận dạng Tự động (AIS) nhằm né tránh giám sát và chỉ bật trở lại khi bị Đài Loan giám sát chặt chẽ. Trong một thời khắc căng thẳng, hai bên đã áp sát chỉ cách nhau khoảng một hải lý, tiềm ẩn rủi ro va chạm hoặc leo thang xung đột.

Ngày 4–12 tháng 8: Cuộc tập trận hải quân đa quốc gia tại Biển Philippines

Từ ngày 4 đến 12 tháng 8 năm 2025, một cuộc tập trận hải quân quy mô lớn giữa Hoa Kỳ, Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland, Nhật Bản, Úc, Na Uy và Tây Ban Nha đã diễn ra tại Biển Philippines. Các đơn vị tham gia gồm:

– Nhóm tác chiến tàu sân bay Hoa Kỳ do USS George Washington chỉ huy, kèm theo tuần dương hạm tên lửa dẫn đường Robert Smalls, khu trục hạm Shope và tàu đổ bộ tấn công America

– Nhóm tác chiến tàu sân bay Hoàng gia Anh do HMS Prince of Wales dẫn đầu, cùng khu trục hạm Dauntless, frigate Richmond và tàu tiếp liệu Tidespring

– Tàu trực thăng Nhật Bản Kaga, khu trục hạm Teruzuki và một tàu ngầm

– Khu trục hạm Brisbane của Australia

– Khinh hạm Roald Amundsen của Na Uy

– Khinh hạm Mendez Nunez của Tây Ban Nha

Bốn phi đội tiêm kích F-35 (gồm biến thể F-35B và F-35C) tham gia các bài tập chống tàu ngầm và tác chiến cùng hàng không mẫu hạm, nhằm nâng cao năng lực tác chiến và năng lực tương tác giữa các hải đội đồng minh.

Ngày 5 tháng 8: Trung Quốc và Nga kết thúc tập trận hải quân 5 ngày tại Biển Nhật Bản

Hải quân Nga (RFN) và Hải quân Quân giải phóng Trung Quốc (PLAN) đã khép lại cuộc tập trận chung “Maritime Interaction” kéo dài năm ngày trên Biển Nhật Bản vào ngày 5 tháng 8. Hoạt động bao gồm tập bắn đạn thật trên mặt nước và diễn tập chống tàu ngầm – một xu hướng ngày càng phức tạp trong các cuộc tập trận RFN-PLAN trong thập kỷ qua. Đợt diễn tập có sự tham gia của một tàu chống ngầm lớn lớp Udaloy của Nga, hai khu trục hạm Trung Quốc chưa tiết lộ tên và một tàu cứu hộ tàu ngầm, cùng nhiều tàu ngầm diesel-điện của cả hai bên.

Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế Hoa Kỳ (CSIS) đã ghi nhận 113 cuộc tập trận quân sự phối hợp giữa lực lượng Trung Quốc và Nga kể từ năm 2003, trong đó có tới một nửa diễn ra trong sáu năm gần đây khi Moskva và Bắc Kinh ngày càng (tự) cô lập. Nhiều cuộc diễn tập cũng đang được tổ chức tại Thái Bình Dương, nơi Nga và Trung Quốc cùng chia sẻ mục tiêu đối phó với ảnh hưởng của Hoa Kỳ và các đồng minh, đồng thời bảo đảm an toàn các tuyến hàng hải từ Đông Nam Á và, ngày càng nhiều, từ Bắc Cực.

Biển Nhật Bản giữ vị trí chiến lược quan trọng cho lưu thông hàng hải phục vụ kinh tế Trung Quốc, Nhật Bản, Nga và Hàn Quốc, với các căn cứ hải quân chủ chốt tại Vladivostok và là biển nhà của các lực lượng từ Hàn – Nhật. Các hạm đội tàu ngầm diesel-điện của những nước này hoạt động dày đặc, và một cuộc xung đột tương lai ở khu vực có thể sẽ tập trung mạnh vào vai trò của tàu ngầm và diễn tập chống tàu ngầm, cả trong lòng biển lẫn quanh các eo biển then chốt như Eo biển Hàn Quốc, Tsugaru, La Pérouse và Eo Tartary.

Ngày 7-8 tháng 8: Tàu hải cảnh Trung Quốc quanh quần đảo Batanes (Philippines)

Từ ngày 7 đến 8 tháng 8 năm 2025, ba tàu hải cảnh Trung Quốc đã triển khai đội hình “kẹp hàm” quanh quần đảo Batanes của Philippines. Đây là dấu hiệu mới cho thấy mức độ quyết đoán gia tăng của Bắc Kinh trên biển và là lần đầu tiên ba tàu hải cảnh Trung Quốc thực hiện hoạt động xâm nhập như vậy vào vùng biển phía đông Philippines. Ba tàu tham gia gồm CCG 4304 và 3304 (mỗi tàu dài 112 m, lớp Zhouyu, trang bị pháo chính 76 mm) cùng CCG 3301 (tàu lớp Shucha II dài 98 m, pháo chính 37 mm). Chuyên gia Ray Powell từ Trung tâm Gordian Knot, Đại học Stanford nhận định đây là “mức độ hung hăng mới” của Hải cảnh Trung Quốc. Ông cho biết trong nhiều năm quan sát hoạt động của Bắc Kinh, ông “gần như chưa bao giờ” chứng kiến tàu CCG tiếp cận Batanes.

Ngày 8 tháng 8: Trung Quốc biểu dương lực lượng quy mô lớn quanh Đài Loan

Vào ngày 8 tháng 8 năm 2025, Trung Quốc đã tiến hành cuộc phô trương lực lượng quy mô lớn với 57 máy bay và 10 tàu hải quân được triển khai quanh Đài Loan trong các hoạt động phối hợp. Đã có 38 máy bay vượt qua đường trung tuyến của Eo biển Đài Loan, thực tế bao vây Đài Loan từ nhiều hướng, bao gồm các vùng nhận dạng phòng không phía bắc, trung tâm, tây nam và phía đông.

Ngày 8 tháng 8: Tập trận Talisman Sabre 2025 kết thúc

Cuộc tập trận Talisman Sabre 2025 quy tụ 19 quốc gia diễn tập tác chiến đồng thời trên năm miền: biển, đất liền, không gian, mạng và vũ trụ. Đỉnh điểm của cuộc tập trận, 43.000 quân nhân từ Australia, Canada, Fiji, Pháp, Đức, Ấn Độ, Indonesia, Nhật Bản, Hà Lan, New Zealand, Na Uy, PNG, Philippines, Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan, Tonga và Vương quốc Anh đã diễn tập cùng Hoa Kỳ, trong khi Malaysia và Việt Nam tham dự với tư cách quan sát viên.

Tình hình cướp biển và đánh bắt cá bất hợp pháp tăng đột biến ở Eo biển Malacca và vùng phụ cận

Nửa đầu năm 2025 đã ghi nhận sự gia tăng đột biến các vụ cướp biển và cướp có vũ trang trên Eo biển Malacca và Singapore. Tính đến đầu tháng 8, đã có 94 vụ việc (tăng từ chỉ 21 vụ trong cùng kỳ năm 2024) được báo cáo, theo Trung tâm Chia sẻ Thông tin thuộc Thỏa thuận Hợp tác Khu vực về Chống Cướp biển và Cướp Có Vũ trang Chống lại Tàu thuyền tại Châu Á (ReCAAP). Hầu hết các vụ tấn công đều nhắm vào các tàu lớn – tàu chở hàng rời, tàu chở dầu và tàu container – đang di chuyển trên các tuyến đường hẹp, tìm cách chiếm đoạt các tài sản dễ mang như phụ tùng động cơ, vật tư tàu và đồ cá nhân.

Bộ Quốc phòng Singapore khẳng định không có vụ cướp nào xảy ra trong vùng nội thủy nước này; hầu hết các vụ việc đều diễn ra ở vùng biển Indonesia gần làn đường phía đông của Hệ thống Phân luồng Giao thông, vào ban đêm, và được thực hiện bởi các nhóm tàu nhỏ được cho là có liên kết với các băng nhóm tội phạm có tổ chức ở quần đảo Riau. Các nhà chức trách nhận thấy rất ít bằng chứng về việc truy đuổi xuyên biên giới, và hầu hết các vụ việc đều không bị truy tố hoặc can thiệp bởi cơ quan thực thi pháp luật.

Ở cấp độ chính sách, Úc, Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines và Việt Nam tiếp tục phối hợp nỗ lực, trao đổi các phương pháp tốt nhất về giám sát, ngăn chặn và kiểm soát cảng biển. Một diễn đàn khu vực về chống đánh bắt cá bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) cũng đã được tổ chức vào tháng 6 – 7, với các chủ đề nhấn mạnh nhu cầu chia sẻ dữ liệu, tuần tra chung và thống nhất chính sách tại địa phương. Tuy nhiên, tình trạng đánh bắt cá bất hợp pháp vẫn tràn lan trên khắp các vùng biển kín và tranh chấp của Đông Nam Á.

Tải bản PDF với đầy đủ tài liệu tham khảo ở đây. Đây là bản dành cho nhà tài trợ. Vui lòng xem hướng dẫn truy cập ở đây.

Nguyên tắc hoạt động của Dự án Đại Sự Ký Biển Đông.

—————

Dự án Đại Sự Ký Biển Đông tồn tại dựa trên tài trợ của cộng đồng. Nếu quý độc giả muốn có một nguồn thông tin tri thức khách quan, đa chiều dựa trên chiều sâu chuyên môn và dữ liệu có hệ thống, Dự án Đại Sự Ký Biển Đông là một địa chỉ mà mọi người có thể tin tưởng. Hãy chung tay cùng với chúng tôi duy trì Dự án bằng cách tài trợ cho Dự án, và khuyến khích bạn bè, đồng nghiệp cùng tài trợ Dự án. Xem hướng dẫn tài trợ ở đây: https://dskbd.org/tai-tro-cho-du-an/. Báo cáo tài chính sẽ được tổng kết vào cuối năm. Chúng tôi xin trân trọng cảm ơn.