Lược thuật: Hương Nguyễn

Trung Quốc đã thông qua một đạo luật mới gọi là “Luật Quan hệ Đối ngoại của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa” nhằm tăng cường an ninh quốc gia và kinh tế, bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia và lợi ích phát triển của Trung Quốc nhưng đồng thời xây dựng một cộng đồng với một tương lai chung cho nhân loại. 

Luật này, như tờ Thời báo Hoàn cầu của Đảng Cộng sản Trung Quốc khẳng định, là “cơ sở pháp lý cho cuộc đấu tranh ngoại giao chống lại các biện pháp trừng phạt” và là “sự cảnh báo và răn đe chống lại bá quyền phương Tây”.

Mặc dù Luật được biết đến nhiều như là một hộp công cụ chống lại các động thái trừng phạt kinh tế của phương Tây, các nhà phân tích trong giới học giả và doanh nhân nhận thấy nhiều điều đáng chú ý khác.

Điểm thứ nhất, Luật thiết lập quyền kiểm soát của Tập Cận Bình đối với chính sách đối ngoại của Trung Quốc, nêu rõ vai trò lãnh đạo trung tâm của ông với tư cách là Chủ tịch nước, Chủ tịch Ủy ban Quân sự Trung ương và Tổng Bí thư Đảng Cộng sản. Một quan điểm trước đây tồn tại như một thỏa thuận bất thành văn giờ đây đã được luật hoá: Không phải chính phủ, mà là đảng quyết định chính sách đối ngoại của Trung Quốc. Và đảng, trong tương lai gần, là Tập Cận Bình. Cơ sở của Luật bởi vậy là sáng kiến của Tập, suy nghĩ của Tập và mục tiêu của Tập.

Điểm thứ hai, đó là thứ tự ưu tiên giữa những ý tưởng của Tập Cận Bình với hệ thống quốc tế lấy Liên Hợp Quốc làm trung tâm. Trong các văn bản tiếng Trung, thứ tự luôn quan trọng. Luật kêu gọi thực hiện Sáng kiến Phát triển Toàn cầu, Sáng kiến An ninh Toàn cầu và Sáng kiến Văn minh Toàn cầu, trước khi hệ thống Liên Hợp Quốc được đề cập. Như Moritz Rudolf nhận định, Luật này nhấn mạnh hai xu hướng quan trọng: Trung Quốc ngày càng tăng cường tiếp cận toàn cầu sẵn sàng đưa hoạt động tiếp cận toàn cầu này vào khuôn khổ pháp lý. Nhiều chuyên gia coi Sáng kiến An ninh Toàn cầu của Trung Quốc là một thách thức lâu dài đối với trật tự do Hoa Kỳ lãnh đạo. Cần lưu ý rằng những sáng kiến này vẫn còn trừu tượng và vẫn để mở cho những diễn giải chính trị.

Điểm thứ ba quan trọng không kém là thời điểm Luật được đưa ra cũng như sự mơ hồ trong thuật ngữ. Luật được đưa ra vào thời điểm Tập Cận Bình ngày càng khẳng định quyền lực và ảnh hưởng của Trung Quốc trên trường quốc tế, và các quốc gia khác – đặc biệt là Hoa Kỳ – đang bày tỏ quan ngại và phản đối những tham vọng này.

Để đáp lại, Luật nhấn mạnh quyền của Trung Quốc trong việc thực hiện các biện pháp chống lại các hành vi “gây nguy hiểm cho chủ quyền, an ninh quốc gia và lợi ích phát triển” của Trung Quốc. Vấn đề là sự mơ hồ của các thuật ngữ được chọn. Luật này bởi vậy có thể sẽ tác động không tốt cho mối quan hệ căng thẳng giữa Trung Quốc với các nước cũng như việc kinh doanh của các công ty nước ngoài tại Trung Quốc, vì Bắc Kinh nhận thấy chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của mình bị nước ngoài đe dọa ở nhiều cấp độ: từ vấn đề Đài Loan, chiến lược giảm rủi ro thương mại của Châu Âu cho tới tư vấn quốc tế ở Trung Quốc.

Đọc thêm ở đây.

(Vui lòng xem thông báo ở đây trước khi gửi yêu cầu truy cập toàn văn).

Nguyên tắc hoạt động của Dự án Đại Sự Ký Biển Đông.

—————

Dự án Đại Sự Ký Biển Đông đang nỗ lực duy trì tri thức mở, độc lập, phi chính trị và phi lợi nhuận. Mỗi sản phẩm của Dự án đều được thực hiện với thái độ nghiêm túc, khoa học dù trong giới hạn thời gian cá nhân của các thành viên và cộng tác viên Dự án. Hãy chung tay với chúng tôi để Dự án có thể duy trì hoạt động. Xem hướng dẫn tài trợ ở đây: https://dskbd.org/tai-tro-cho-du-an/. Báo cáo tài chính sẽ được tổng kết vào cuối năm. Chúng tôi xin trân trọng cảm ơn.