Chuỗi bài phân tích của RANE

Biên dịch: Hạo Nhiên | Hiệu đính: Hương Nguyễn | Dự án Đại Sự Ký Biển Đông

Bài viết này là bài thứ bảy trong chuỗi bài của RANE về sự chuyển dịch các mô hình thương mại toàn cầu. Bài đầu tiên đã cung cấp cái nhìn tổng quan về các tác động địa chính trị và kinh tế của những chuyển dịch này. Bài thứ hai xem xét cách những thay đổi gần đây trong chính sách thương mại và thuế quan của Hoa Kỳ sẽ ảnh hưởng đến xu hướng dịch chuyển sản xuất gần (nearshoring) tại Canada, Mỹ Latinh và vùng Caribê. Bài thứ ba đánh giá cách việc căng thẳng gia tăng giữa Israel, Hoa Kỳ và Iran ảnh hưởng đến vận tải biển ở Eo biển Hormuz. Bài thứ tư đánh giá những tác động chính về mặt chính trị và kinh tế của thuế quan đối ứng của Hoa Kỳ đối với Nhật Bản và Hàn Quốc, nhất là khi hai quốc gia Đông Á này đang chuẩn bị cho cuộc bầu cử mùa hè. Bài thứ năm thảo luận về chiến lược thương mại đang hình thành của Ấn Độ nhằm thúc đẩy các mặt hàng xuất khẩu chủ chốt trong khi vẫn bảo vệ được các ngành nhạy cảm. Và bài thứ sáu đánh giá rằng chiến lược đa dạng hóa thương mại của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục dựa vào sự trung lập.

THUẾ QUAN CỦA HOA KỲ TẠO ĐỘNG LỰC THÚC ĐẨY ASEAN ĐA DẠNG HOÁ THƯƠNG MẠI

Trong những năm tới, ASEAN sẽ tiếp tục đa dạng hóa các mối quan hệ thương mại, đặc biệt với Trung Quốc, nhưng đồng thời cả với Liên minh Châu Âu, Nhật Bản, Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) và một số đối tác tại khu vực Mỹ Latinh; tuy nhiên, cho dù những nỗ lực đó sẽ giúp khối giảm thiểu rủi ro do phụ thuộc quá mức vào Hoa Kỳ, chúng cũng sẽ đối mặt với những hạn chế và tiềm ẩn rủi ro mới. Hiệp định Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN–Trung Quốc phiên bản 3.0, vốn nâng cấp thỏa thuận thương mại hiện có giữa khối này và Bắc Kinh, sẽ là công cụ tức thời nhất để các nước ASEAN chuyển hướng thương mại khỏi Hoa Kỳ. Việc đưa vào các nội dung như thúc đẩy thương mại số, đầu tư xanh và hội nhập kho vận cho thấy Trung Quốc sẵn sàng đáp ứng các ưu tiên của ASEAN. Tuy nhiên, các quốc gia ASEAN vẫn sẽ ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào nhu cầu từ Trung Quốc, đặc biệt là các thành viên có thu nhập thấp như Lào, Campuchia và Myanmar; nhưng ngay cả các nước có thu nhập trung bình như Malaysia và Thái Lan cũng có khả năng gia tăng phụ thuộc vào nguồn tài chính dự án và thị trường tiêu dùng Trung Quốc. Bên cạnh đó, Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện trong Khu vực (RCEP) – hiệp định thương mại lớn nhất thế giới với toàn bộ 10 thành viên ASEAN cùng với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và New Zealand – cung cấp mạng lưới an toàn toàn diện cho các chuỗi cung ứng nội Á, củng cố vai trò thể chế trung tâm của ASEAN và bảo đảm tính liên tục trong giao thương về linh kiện, điện tử và nguyên liệu thô. Các quy định về xuất xứ và thủ tục hải quan tinh giản của hiệp định này ngày càng trở nên quan trọng khi các doanh nghiệp ASEAN điều chỉnh chuỗi cung ứng để ứng phó với áp lực thuế quan từ Hoa Kỳ. Ngoài ra, năm thành viên ASEAN – Brunei, Malaysia, Singapore, Việt Nam và mới nhất là Thái Lan – cũng tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), cùng với Úc, Canada, Chile, Nhật Bản, Mexico, New Zealand, Peru và Vương quốc Anh và Bắc Ireland. Nhật Bản, vốn đã gắn bó sâu với nền công nghiệp của ASEAN, nhiều khả năng sẽ dẫn đầu dòng vốn đầu tư mới thông qua khuôn khổ CPTPP, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất tiên tiến và hạ tầng xanh. Các quốc gia ASEAN cũng sẽ tiếp tục tham gia song phương với Liên minh châu Âu, mặc dù việc Brussels ưu tiên các thỏa thuận thương mại với từng quốc gia riêng lẻ sẽ hạn chế tác động toàn khối trong ngắn hạn. Dù vậy, việc ASEAN điều chỉnh theo các quy định của EU về phát triển bền vững và quản trị cuối cùng có thể mang lại lợi ích về uy tín và khả năng tiếp cận thị trường trong dài hạn. Hội nghị thượng đỉnh ASEAN – GCC vào tháng 5 (nơi các lãnh đạo đồng ý khởi động các đàm phán về một hiệp định thương mại tự do toàn diện) và hội nghị thượng đỉnh ASEAN–GCC–Trung Quốc cũng cho thấy các quốc gia vùng Vịnh đang nổi lên như những đối tác lâu dài về vốn và năng lượng cho ASEAN, đặc biệt trong lĩnh vực hạ tầng và kho vận. Hơn nữa, hợp tác giữa ASEAN và các đối tác Mỹ Latinh – đặc biệt là Brazil và Chile, và cả Mexico – tuy còn hạn chế nhưng đang tăng trưởng, với các thảo luận tập trung vào an ninh lương thực, năng lượng và khoáng sản. Tổng thể, những nỗ lực chồng lấn này phản ánh ý định của ASEAN trong việc duy trì vai trò là một nút giao thương linh hoạt. Tuy nhiên, sự thiếu đồng thuận nội khối, chênh lệch hạ tầng và bất cân xứng chính trị giữa các thành viên (liên quan đến hệ thống quản trị, định hướng chiến lược và mức độ tự chủ trong chính sách đối ngoại), cùng với thời gian kéo dài thường cần để đạt được các hiệp định thương mại lớn, sẽ hạn chế phạm vi và tốc độ đa dạng hóa trong ngắn hạn.

Đọc bài phân tích đầy đủ ở đây. Vui lòng xem hướng dẫn truy cập ở đây.

Nguyên tắc hoạt động của Dự án Đại Sự Ký Biển Đông.

—————

Dự án Đại Sự Ký Biển Đông tồn tại dựa trên tài trợ của cộng đồng. Nếu quý độc giả muốn có một nguồn thông tin tri thức khách quan, đa chiều dựa trên chiều sâu chuyên môn và dữ liệu có hệ thống, Dự án Đại Sự Ký Biển Đông là một địa chỉ mà mọi người có thể tin tưởng. Hãy chung tay cùng với chúng tôi duy trì Dự án bằng cách tài trợ cho Dự án, và khuyến khích bạn bè, đồng nghiệp cùng tài trợ Dự án. Xem hướng dẫn tài trợ ở đây: https://dskbd.org/tai-tro-cho-du-an/. Báo cáo tài chính sẽ được tổng kết vào cuối năm. Chúng tôi xin trân trọng cảm ơn.