Chuỗi bài phân tích của RANE

Biên dịch: Hạo Nhiên | Hiệu đính: Hương Nguyễn | Dự án Đại Sự Ký Biển Đông

Bài viết này là phần thứ hai của bài thứ mười trong chuỗi bài của RANE về sự những biến động trong mô hình thương mại toàn cầu. Phần đầu của bài viết về những điểm yết hầu trên biển có thể được tìm thấy tại đây.

NHỮNG MỐI ĐE DỌA NHẰM VÀO YẾT HẦU HÀNG HẢI ĐẨY THƯƠNG MẠI TOÀN CẦU VÀO RỦI RO – PHẦN II

Các điểm yết hầu trọng yếu trên biển đang phải đối mặt với nhiều mối đe dọa chính trị, an ninh và môi trường có thể gây nguy hiểm cho ngành vận tải đường biển và thương mại toàn cầu. Eo biển Bab el-Mandeb, Kênh đào Suez, các eo biển Đan Mạch và Thổ Nhĩ Kỳ, cùng Kênh đào Panama là một số tuyến đường thủy then chốt mà Quỹ Tiền tệ Quốc tế xếp vào diện thiết yếu đối với thương mại quốc tế. Vì vai trò quan trọng của chúng đối với thương mại toàn cầu, gián đoạn giao thông tại bất kỳ điểm yết hầu nào trong số này đều sẽ kéo theo hệ quả nghiêm trọng đối với chuỗi cung ứng và hàng nghìn tỷ đô la hàng hóa lưu thông qua các tuyến này. Những sự gián đoạn như vậy có thể xuất phát từ căng thẳng địa chính trị, chẳng hạn như giữa NATO và Nga, các thách thức an ninh phi truyền thống như hoạt động vũ trang và cướp biển, cũng như những rủi ro môi trường như hạn hán. 

Eo biển Bab el-Mandeb và Kênh đào Suez là những điểm yết hầu quan trọng đảm nhiệm việc trung chuyển khối hàng hóa trị giá 1 nghìn tỷ USD mỗi năm giữa Châu Âu và Châu Á, và trong những năm gần đây đã hứng chịu các gián đoạn ngày càng thường xuyên và nghiêm trọng, chủ yếu do các cuộc tấn công của các chiến binh Houthi có căn cứ tại Yemen. Eo biển Bab el-Mandeb và Kênh đào Suez tạo điều kiện cho khoảng 10%-15% thương mại hàng hải quốc tế và khoảng 30% lưu lượng container toàn cầu. Ngoài ra, mặc dù khiêm tốn hơn so với các tuyến đường thủy như Eo biển Hormuz và Eo biển Malacca, eo biển Bab el-Mandeb và Kênh đào Suez trong những năm gần đây cũng đã cho phép vận chuyển khoảng 9,2 triệu thùng dầu mỗi ngày, tương đương khoảng 9% nhu cầu tiêu thụ toàn cầu, cùng khoảng 8% nhu cầu tiêu thụ khí tự nhiên hóa lỏng toàn cầu. Phần lớn hàng hóa trung chuyển qua các tuyến đường thủy này theo hướng Đông-Tây, đặc biệt là dầu và LNG xuất phát từ Vùng Vịnh Ba Tư, cũng như hàng hóa xuất xứ từ các trung tâm sản xuất như Trung Quốc, sau đó đến Châu Âu và bờ đông Hoa Kỳ; các tuyến đường thủy này cũng tạo điều kiện cho dòng chảy nông sản giữa Châu Phi, Trung Đông và Châu Á. Eo biển Bab el-Mandeb đặc biệt dễ bị gián đoạn một phần vì điểm hẹp nhất chỉ rộng khoảng 16 dặm (26 km), đòi hỏi phải được hoa tiêu cẩn thận. Tuy nhiên, việc cả hai tuyến đường này đều tương đối gần các vùng đang xung đột càng làm trầm trọng thêm thách thức cho việc lưu thông và đã nhiều lần bị gián đoạn trong những năm gần đây, đặc biệt do lực lượng Houthi ở Yemen tìm cách cản trở thương mại hàng hải và tấn công các tàu có liên quan đến Israel để phản đối các chiến dịch quân sự của Israel ở Gaza. Lực lượng Houthi đã sử dụng tên lửa, tàu không người lái và các loại vũ khí khác để tấn công các tàu đi qua vùng này, làm tăng phí bảo hiểm và đe dọa an toàn cá nhân của các thành viên đoàn thủy thủ. Để đối phó, Hoa Kỳ, một số quốc gia EU và các nước khác đã bắt đầu hộ tống các tàu vận tải và thực hiện nhiều đợt không kích vào cơ sở hạ tầng của Houthi, cùng các biện pháp nhằm bảo vệ hoạt động vận tải biển và cố gắng làm suy yếu năng lực của Houthi, qua đó tạo những khoảng lặng tạm thời trong hoạt động của nhóm này. Ngoài mối đe dọa gia tăng từ Houthi, nạn cướp biển cũng vẫn là mối quan ngại đối với các tàu đi qua vùng biển xung quanh. Dù nỗ lực đa quốc gia chống nạn cướp biển, nhất là quanh Somalia, đã làm giảm hoạt động cướp biển trong khu vực kể từ đỉnh điểm trong những năm 2010, nhưng tình trạng này đã dần tái diễn trong những năm gần đây, với khoảng 30 vụ được báo cáo kể từ tháng 11 năm 2023. Sự gia tăng mới phát sinh này nhiều khả năng được tiếp sức, ít nhất một phần, bởi sự chuyển hướng chú ý và nguồn lực từ các chiến dịch chống cướp biển trong khu vực sang đối phó với mối đe dọa từ Houthi.

Đọc bản PDF đầy đủ ở đây. Vui lòng xem hướng dẫn truy cập ở đây.

Nguyên tắc hoạt động của Dự án Đại Sự Ký Biển Đông.

—————

Dự án Đại Sự Ký Biển Đông tồn tại dựa trên tài trợ của cộng đồng. Nếu quý độc giả muốn có một nguồn thông tin tri thức khách quan, đa chiều dựa trên chiều sâu chuyên môn và dữ liệu có hệ thống, Dự án Đại Sự Ký Biển Đông là một địa chỉ mà mọi người có thể tin tưởng. Hãy chung tay cùng với chúng tôi duy trì Dự án bằng cách tài trợ cho Dự án, và khuyến khích bạn bè, đồng nghiệp cùng tài trợ Dự án. Xem hướng dẫn tài trợ ở đây: https://dskbd.org/tai-tro-cho-du-an/. Báo cáo tài chính sẽ được tổng kết vào cuối năm. Chúng tôi xin trân trọng cảm ơn.