(Trích Phần III Bản Tin Biển Đông Số 146)

Sau khi tiếp nhận vị trí chủ tịch BRICS 2024 từ Nam Phi, Tổng thống Nga Putin đã đề ra những ưu tiên của Khối bằng chủ đề “Tăng cường chủ nghĩa đa phương vì sự phát triển và an ninh toàn cầu một cách công bằng,” đồng thời thúc đẩy 3 trụ cột của BRICS: hợp tác chính trị và an ninh, hợp tác kinh tế và tài chính, trao đổi văn hóa và nhân dân. Đặc biệt Khối sẽ chú ý đến khoa học, công nghệ cao, y tế, bảo vệ môi trường và quan hệ văn hóa. Tuy nhiên, khá nhiều câu hỏi đặt ra về việc Nga sẽ lãnh đạo BRICS trong năm 2024 như thế nào, khi Khối đang phải đối mặt với một số thách thức, cả từ bên trong và bên ngoài.

Về bối cảnh chính trị thế giới, các vấn đề như cạnh tranh Mỹ – Trung Quốc; căng thẳng biên giới giữa Trung Quốc – Ấn Độ; Chiến tranh Nga – Ucraina; Israel – Hamas, khu vực xung đột ở Tây Á cũng đã làm thay đổi môi trường quốc tế nơi BRICS hoạt động.

Một vấn đề khác Nga cần giải quyết trong năm chủ tịch là về việc mở rộng thành viên cho BRICS. Tháng 8 năm 2023, BRICS đã tiếp nhận đơn xin gia nhập khối của 6 quốc gia là Argentina, Ả Rập Saudi, UAE, Iran, Ai Cập và Ethiopia. Tuy nhiên, đến tháng 12 năm 2023, Tổng thống Argentina mới đắc cử Javier Gerardo Milei chính thức từ chối tham gia nhóm. Ngay sau đó, Ả Rập Saudi không cử đại diện tham dự cuộc họp của BRICS Sherpas ở Moskva mà không đưa ra lý do. Do đó, tính đến thời điểm hiện tại, BRICS có thể chỉ có có 9 thành viên. 

Theo tiết lộ của ông Putin, hiện có gần 30 nước đã sẵn sàng tham gia BRICS. Tuy nhiên, các thành viên trong khối không đạt được sự thống nhất về vấn đề này. Trung Quốc ủng hộ tất cả các ứng viên được đưa vào danh sách nếu được sự đồng thuận giữa các quốc gia BRICS. Trung Quốc nhìn thấy những lợi ích kinh tế và chiến lược cho mình nếu BRICS được mở rộng. Tuy nhiên, Brazil và Nga thì yêu cầu đảm bảo “sự hội nhập hài hòa” của 5 thành viên mới, do đó các kế hoạch mở rộng trong tương lai sẽ phải chờ đợi. Ấn Độ tiến hành hẳn một cuộc hội thảo, trong đó các chuyên gia nước này nó rõ rằng, BRICS cần có cách tiếp cận thận trọng và từng bước trong vấn đề mở rộng thành viên, để đảm bảo khối không đánh mất sự gắn kết nội tại, tránh trở thành “Phong trào Không liên kết (NAM) 2.0”.

Một mâu thuẫn khác trong nội bộ của BRICS hiện tại xoay quanh quan điểm của khối đối với các nước phương Tây, bao gồm Hoa Kỳ, EU và Nhật Bản hoặc G7. Trung Quốc và Nga có thái độ “chống phương Tây” rõ rệt, vì lợi ích của riêng những nước này. Các thành viên khác của khối có mức độ ủng hộ cách tiếp cận của Trung Quốc và Nga theo các mức độ khác nhau. Trong khi đó, Ấn Độ có cách tiếp cận thực dụng nhất: sẵn sàng chống phương Tây khi cần thiết, nhưng sẽ hợp tác nếu có thể.

Cách Chủ tịch Nga điều hướng con đường vượt qua tình trạng hỗn loạn địa chính trị phức tạp này sẽ được theo dõi chặt chẽ. Đây là điều khiến nhiều nhà quan sát khá lo lắng, thậm chí cảnh giác về tương lai của BRICS.

Đọc toàn văn bản tin ở đây. Đọc hướng dẫn truy cập ở đây

Nguyên tắc hoạt động của Dự án Đại Sự Ký Biển Đông.

—————

Dự án Đại Sự Ký Biển Đông tồn tại dựa trên tài trợ của cộng đồng. Nếu quý độc giả muốn có một nguồn thông tin tri thức khách quan, đa chiều, hệ thống hoá và có chiều sâu chuyên môn, dựa trên dữ liệu (facts-based), Dự án Đại Sự Ký Biển Đông là một địa chỉ mà mọi người có thể tin tưởng. Hãy chung tay cùng với chúng tôi duy trì Dự án bằng cách tài trợ cho Dự án, và khuyến khích bạn bè, đồng nghiệp cùng tài trợ Dự án. Xem hướng dẫn tài trợ ở đây: https://dskbd.org/tai-tro-cho-du-an/. Báo cáo tài chính sẽ được tổng kết vào cuối năm. Chúng tôi xin trân trọng cảm ơn.