Tác giả: Bilahari Kausikan | Foreign Policy ngày 01 tháng 7 năm 2024

Biên dịch: Lê Bá Nhật Thắng | Dự án Đại Sự Ký Biển Đông

Châu Âu không phải đối mặt với thách thức chiến lược nào lớn hơn việc đối phó với sự xâm lược của Nga, nhưng lại không thể xử lý vấn đề này nếu không có sự hỗ trợ của Hoa Kỳ. NATO không có Washington sẽ trở nên vô nghĩa – và đây là một viễn cảnh được các quốc gia trên khắp thế giới ưa chuộng vì họ muốn thấy một phương Tây yếu kém hơn.

Vấn đề đối với tất cả các đồng minh của Hoa Kỳ—không chỉ ở Châu Âu—là Hoa Kỳ không phải đối mặt với mối đe dọa có tính sống còn nào ở bất kỳ đâu trên thế giới. Trung Quốc đã trở thành một đối thủ ngang tầm, Nga hậu Chiến tranh Lạnh rất nguy hiểm, cùng với đó là khả năng gây rối của Triều Tiên và Iran không thể bị đánh giá thấp. Nhưng không nước nào trong số đó là mối đe dọa có tính sống còn sát sườn.

Điều đó có nghĩa là không còn lý do thiết yếu nào để người Mỹ sẵn sàng “trả bất cứ giá nào, chịu bất cứ gánh nặng nào” để duy trì trật tự quốc tế như cựu Tổng thống Hoa Kỳ John F. Kennedy đã nói. Do đó, mọi chính quyền Hoa Kỳ kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc đều tập trung vào các ưu tiên trong nước, ngoại trừ chính quyền George W. Bush, bị buộc phải thay đổi do sự kiện 11 tháng 9.

Đây không phải là sự rút lui khỏi trật tự thế giới như một số người đã tuyên bố. Nhưng Washington chắc chắn đã trở nên thận trọng hơn về việc dự liệu và tính toán cách thức can thiệp ở nước ngoài. Hoa Kỳ yêu cầu nhiều hơn từ các đồng minh, đối tác và bạn bè của mình. Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden có thể đối thoại với các đối tác nhiều hơn so với người tiền nhiệm của mình—tuy nhiên, ông không hỏi thăm đơn thuần mà muốn biết đồng minh sẵn sàng làm gì để giúp đẩy mạnh các mục tiêu chiến lược của Hoa Kỳ. Và những ưu tiên đó hiện nay nằm ở khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương, nơi chỉ có một số ít các quốc gia Châu Âu có sức ảnh hưởng chiến lược. Khi Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin nói rằng Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ Ukraina để làm suy yếu Nga đến mức nước này không thể xâm lược bất kỳ quốc gia nào khác, thông điệp này được gửi đến cả Bắc Kinh chứ không chỉ dành cho mỗi Nga.

Sự lệch lạc trong các ưu tiên chiến lược khiến Châu Âu rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã tập trung một vấn đề nổi cộm khi ông thúc ép Châu Âu xem xét một biện pháp răn đe hạt nhân độc lập. Nhưng liệu Paris – thành viên duy nhất của Liên hiệp Châu Âu có vũ khí như vậy – có chấp nhận rủi ro về hạt nhân mà không dè chừng Berlin không? Châu Âu đã sẵn sàng xem xét việc Ba Lan hay Đức có vũ khí hạt nhân?

Bất chấp những gì những người trong cuộc nói, EU thực tế không phải là một chủ thể an ninh. Cái gọi là chính sách phòng thủ và đối ngoại chung của khối hầu như không được các nước Châu Á coi trọng – hoặc ngay ở các nước Châu Âu cũng thế. Khối phòng thủ chung Châu Âu chỉ là lời nói suông, không có triển vọng thành hiện thực trong tương lai gần.

Châu Âu hiện đang phải trả giá cho hàng thập kỷ bỏ bê quốc phòng thời hậu Chiến tranh Lạnh. Ukraina là một hồi chuông cảnh tỉnh, nhưng liệu nó có thực sự mang lại Zeitenwende – sự thay đổi có tính thời đại như Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã tuyên bố? Đặt vấn đề hạt nhân sang một bên, việc hoàn thiện năng lực ngăn chặn Nga sẽ đòi hỏi tất cả các thành viên EU phải chi tiêu quốc phòng cao hơn nhiều, không chỉ trong một vài năm mà trong một thập kỷ hoặc lâu hơn.

Khi xem xét liệu Châu Âu có thể đảm bảo an ninh của riêng mình mà không cần có Hoa Kỳ hậu thuẫn hay không, vấn đề cốt lõi của lục địa này là mô hình xã hội của nó không bền vững – cụ thể là vấn đề nhân khẩu học. Trong ba thập kỷ, hầu hết các thành viên EU đều thích giảm chi tiêu quốc phòng hơn là thực hiện những cắt giảm rủi ro về mặt chính trị trong chi tiêu xã hội.

Lựa chọn an toàn này không còn khả thi nữa: Giờ đây, “việc một ít bơ phải nhường cho súng” là điều không thể tránh khỏi. Đối với tất cả những nhà lãnh đạo Châu Âu – những người tuyên bố đã nghe thấy tiếng chuông cảnh tỉnh, họ thậm chí còn chưa bắt đầu đối đầu một cách nghiêm túc với quyết định thay đổi này, và đây là quyết định không thể trì hoãn vô thời hạn.

EU đang ở trong một thời kỳ bất ổn chính trị hơn nữa khi khối này tranh luận tập thể và trên toàn quốc về việc chi tiêu xã hội cần phải cắt giảm bao nhiêu cho quốc phòng cũng như cách phân bổ gánh nặng giữa Bắc và Trung Âu – khu vực cảm nhận rõ ràng nhất mối đe dọa từ Nga. —và Nam Âu. Về lý thuyết, Châu Âu có thể phát triển theo cách của mình để có được cả súng và bơ. Nhưng với dân số đang già đi, sự tăng trưởng sẽ đòi hỏi phải nhập cư ở quy mô lớn và điều này sẽ chỉ làm tăng thêm căng thẳng chính trị.

Liệu sự thống nhất và quyết tâm của Châu Âu có được giữ vững, đặc biệt khi các phong trào cánh hữu lợi dụng tình trạng hỗn loạn sắp tới để đạt được những lợi ích chính trị lớn hơn nữa? Tổng thống Nga Vladimir Putin có lẽ không tin vào sự thống nhất như vậy của Châu Âu khi ông chuẩn bị tiến hành một cuộc chiến tranh tiêu hao kéo dài ở Ukraina. Thật khó để nói rằng Putin đã sai tại lúc này.

Hậu quả đối với Châu Á là sự phụ thuộc chiến lược của Châu Âu vào Hoa Kỳ sẽ hạn chế khả năng của Châu Âu vạch ra lộ trình độc lập đối với Trung Quốc. Với một phần ngoại lệ của Anh và Pháp, khả năng đóng góp của Châu Âu (ngoại trừ các hành động trong các tình huống cụ thể và các hành động mang tính biểu tượng) cho sự cân bằng chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương sẽ vẫn bị hạn chế tương tự. Để Châu Âu có thể đóng góp một cách có ý nghĩa cho an ninh Ấn Độ-Thái Bình Dương, nơi an ninh kinh tế của Châu Âu gắn bó mật thiết, Châu Âu cần phải tự bảo vệ mình và giải phóng các khí tài quân sự của Hoa Kỳ để có thể tự bố trí lại cho bản thân. Nhưng ngay cả sự đóng góp khiêm tốn này cũng sẽ phải mất nhiều năm nữa mới thành hiện thực – nếu thực sự được thực hiện.

Bilahari Kausikan là chủ tịch Viện Trung Đông của Đại học Quốc gia Singapore và là cựu đại sứ lưu động của Bộ Ngoại giao Singapore, đại diện thường trực tại Liên Hợp Quốc và đại sứ tại Nga. Lê Bá Nhật Thắng là cộng tác viên Dự án Đại Sự Ký Biển Đông. Có thể đọc bài viết gốc ở đây: https://foreignpolicy.com/2024/07/01/asia-europe-eu-defense-spending-nato-countries-us/

Nguyên tắc hoạt động của Dự án Đại Sự Ký Biển Đông.

—————

Dự án Đại Sự Ký Biển Đông tồn tại dựa trên tài trợ của cộng đồng. Nếu quý độc giả muốn có một nguồn thông tin tri thức khách quan, đa chiều, hệ thống hoá và có chiều sâu chuyên môn, dựa trên dữ liệu (facts-based), Dự án Đại Sự Ký Biển Đông là một địa chỉ mà mọi người có thể tin tưởng. Hãy chung tay cùng với chúng tôi duy trì Dự án bằng cách tài trợ cho Dự án, và khuyến khích bạn bè, đồng nghiệp cùng tài trợ Dự án. Xem hướng dẫn tài trợ ở đây: https://dskbd.org/tai-tro-cho-du-an/. Báo cáo tài chính sẽ được tổng kết vào cuối năm. Chúng tôi xin trân trọng cảm ơn.